Gebelikte kanama! Nedenleri, riskleri ve bilimsel yaklaşım

Gebelik sırasında vajinal kanama yaşamak, anne adayları için sıkça endişe kaynağı olan bir durumdur. Gebeliğin erken evrelerinde veya ileri dönemlerinde ortaya çıkabilen kanamalar, her zaman ciddi bir soruna işaret etmese de, altta yatan nedenlerin belirlenmesi ve uygun tıbbi müdahalenin yapılması için acil bir değerlendirme gereklidir.

Gebelikte Kanamanın Nedenleri

Gebelikte kanamanın nedenleri, gebeliğin hangi trimesterinde olduğuna göre farklılık gösterebilir.

A. Erken Gebelik Dönemi Kanamaları (İlk 12 Hafta):

• Yerleşme Kanaması (İmplantasyon Kanaması): Gebeliğin çok erken dönemlerinde (döllenmeden yaklaşık 6-12 gün sonra) embriyonun rahim duvarına yerleşmesi sırasında görülen hafif, pembe veya kahverengi lekelenmelerdir. Genellikle zararsızdır ve gebeliğin doğal bir parçasıdır.
• Düşük Tehdidi (Threatened Miscarriage): Rahim ağzı kapalıyken vajinal kanama ve hafif kramp ile karakterizedir. Gebeliğin devam etme olasılığı vardır, ancak yakın takip gerektirir.
• Düşük (Miscarriage): Gebeliğin 20. haftasından önce kendiliğinden sonlanmasıdır. Şiddetli kanama, karın ağrısı ve doku geçişi ile birlikte olabilir.
• Dış Gebelik (Ektopik Gebelik): Döllenmiş yumurtanın rahim dışında (genellikle fallop tüpünde) yerleşmesidir. Hayati tehlike arz edebilir. Kanama genellikle karın ağrısı, omuz ağrısı ve baş dönmesi ile birlikte seyreder. Erken tanı ve tedavi kritik öneme sahiptir.
• Molar Gebelik (Üzüm Gebeliği): Plasentanın anormal bir şekilde geliştiği nadir bir durumdur. Parlak kırmızı veya kahverengi kanama ve şiddetli bulantı/kusma ile kendini gösterebilir.
• Servikal Problemler: Rahim ağzında enfeksiyon, iltihap, polipler veya travma (örneğin cinsel ilişki sonrası) da kanamaya neden olabilir.

B. İleri Gebelik Dönemi Kanamaları (20. Hafta Sonrası):

• Plasenta Previa (Bebeğin Eşinin Önde Gelmesi): Plasentanın rahim ağzını tamamen veya kısmen kapatması durumudur. Genellikle ağrısız, parlak kırmızı kanama ile karakterizedir. Ciddi kan kaybına yol açabilir ve sezaryen doğum gerektirebilir.
• Plasenta Dekolmanı (Bebeğin Eşinin Ayrılması): Plasentanın doğumdan önce rahim duvarından kısmen veya tamamen ayrılmasıdır. Şiddetli karın ağrısı, sırt ağrısı ve koyu renkli vajinal kanama ile seyreder. Anne ve bebek için acil tıbbi müdahale gerektiren, hayati tehlike taşıyan bir durumdur.
• Vasa Previa: Bebeğe ait damarların (kordon damarları) koruyucu dokudan yoksun olarak rahim ağzının üzerinde yerleşmesidir. Amniyotik zar yırtıldığında bu damarların yırtılmasına ve bebeğin hızla kan kaybetmesine neden olabilir. Oldukça nadir ancak çok tehlikeli bir durumdur.
• Erken Doğum (Preterm Labor): Rahim ağzında incelme ve açılmaya bağlı olarak hafif kanama veya lekelenme görülebilir.
• Rahim Yırtılması (Uterin Rüptür): Nadir ancak çok ciddi bir durumdur, özellikle daha önce sezaryen doğum yapmış kadınlarda görülme riski artar. Şiddetli ağrı, kanama ve bebekte kalp atışı bozuklukları ile karakterizedir.
• Servikal veya Vajinal Enfeksiyonlar/Travmalar: Gebeliğin her döneminde olduğu gibi, rahim ağzı veya vajinadaki enfeksiyonlar veya travmalar kanamaya neden olabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Gebelikte yaşanan her türlü kanama veya lekelenme durumunda, gebeliğin hangi döneminde olursa olsun derhal doktora veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak kritik öneme sahiptir. Özellikle aşağıdaki belirtiler varsa acil tıbbi yardım alınmalıdır:

• Şiddetli kanama (pedlerin hızla dolması)
• Şiddetli karın ağrısı veya kramp
• Omuz ağrısı
• Baş dönmesi veya bayılma hissi
• Ateş veya titreme
• Vajinadan doku parçası gelmesi

Tıbbi Değerlendirme

Gebelikte kanama, masum bir lekelenmeden yaşamı tehdit eden acil bir duruma kadar geniş bir yelpazede yer alabilir. Bu nedenle, kanamanın miktarı, rengi veya eşlik eden diğer belirtiler ne olursa olsun, bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Erken tanı ve uygun müdahale, hem anne hem de bebeğin sağlığı için hayati önem taşır.

Kaynaklar

• Amerikan Obstetrisyen ve Jinekologlar Koleji (ACOG) – Bleeding During Pregnancy: https://www.acog.org/womens-health/faqs/bleeding-during-pregnancy
• Mayo Clinic – Vaginal bleeding during pregnancy: https://www.mayoclinic.org/symptoms/vaginal-bleeding-during-pregnancy/basics/when-to-see-doctor/sym-20050635
• kliniksaglik.com- https://kliniksaglik.com/kadin-sagligi/duzensiz-adet-kanamasinin-nedenleri-nelerdir-iste-cevaplari-3532
• Cleveland Clinic – Bleeding During Pregnancy: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17698-bleeding-during-pregnancy
• Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (TJOD) – https://www.tjod.org/
• Johns Hopkins Medicine – Vaginal Bleeding During Pregnancy: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/vaginal-bleeding-during-pregnancy
• MedlinePlus – Vaginal bleeding in pregnancy: https://medlineplus.gov/ency/article/003180.htm

Not: Bu içerik sadece rehberlik amaçlı olup kişisel ihtiyaçlarınıza göre tasarlanmamıştır. İçerik, uzman tıbbi tavsiye yerine geçmez.