Jinekomasti hakkında ne yapılmalı?

Erkeklerde meme dokusunun normalden fazla büyümesi durumu olan jinekomasti, hem fiziksel hem de psikolojik rahatsızlıklara yol açabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Toplumda yaygın olarak görülmesine rağmen hakkında yeterince bilgi sahibi olunmayan bu durumun nedenleri, tedavi seçenekleri ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında uzmanlardan önemli bilgiler derledik.

Jinekomasti Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?

Jinekomasti, erkeklerde meme bezinin büyümesi anlamına gelir. Bu durum, çoğunlukla hormonal dengesizliklerden kaynaklanır; yani erkeklik hormonu (testosteron) ile kadınlık hormonu (östrojen) arasındaki dengenin bozulmasıyla ortaya çıkar. Jinekomasti, yaşamın farklı dönemlerinde görülebilir:

• Yenidoğan Dönemi: Anneden geçen östrojen hormonu nedeniyle bebek erkek çocuklarında geçici olarak görülebilir ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir.
• Ergenlik Dönemi: Ergenlikteki hormonal değişimler nedeniyle genç erkeklerin yaklaşık %50’sinde jinekomasti görülebilir. Çoğunlukla 6 ay ila 2 yıl içinde kendiliğinden geriler.
• İleri Yaş Dönemi: 50 yaş ve üzeri erkeklerde hormonal değişiklikler ve yaşlanmaya bağlı olarak jinekomasti riski artar.

Hormonal dengesizlikler dışında, jinekomastiye neden olabilecek diğer faktörler şunlardır:

AIDS ilaçları, bazı antidepresanlar, anksiyete ilaçları (diyazepam gibi), bazı kalp ilaçları (spironolakton, digoksin gibi), mide ülseri ilaçları (simetidin gibi), bazı antibiyotikler ve kemoterapi ilaçları jinekomastiye neden olabilir. Aşırı ve uzun süreli alkol tüketimi, esrar (marijuana), eroin, amfetamin gibi maddeler meme büyümesine yol açabilir.

Hipogonadizm (cinsiyet hormonunun yetersiz salgılanması), tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi), böbrek yetmezliği, karaciğer sirozu gibi kronik karaciğer hastalıkları, testis veya böbrek üstü bezi tümörleri jinekomastiye neden olabilir. Vücuttaki fazla yağ dokusu, östrojen üretimini artırarak jinekomastiye zemin hazırlayabilir. Bu duruma genellikle “yalancı jinekomasti” veya “psödojinekomasti” denir ve esas olarak yağ birikimiyle ilişkilidir.

Lavanta yağı ve çay ağacı yağı gibi bazı bitkisel esansiyel yağların düzenli kullanımı östrojen miktarını artırabilir. Klinefelter sendromu gibi nadir genetik durumlar da jinekomastiye yol açabilir.

Jinekomasti Tanı ve Tedavi Yöntemleri Var mı?

Jinekomasti tanısı, bir doktor muayenesi ile konulur. Doktor, hastanın tıbbi geçmişini alır, fiziksel muayene yapar ve gerekli görürse hormonal testler veya görüntüleme yöntemleri (ultrasonografi gibi) isteyebilir. Bu testler, jinekomastinin altında yatan nedeni belirlemeye yardımcı olur.

Tedavi seçenekleri, jinekomastinin nedenine ve şiddetine göre değişir:

Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri:

Özellikle ergenlik dönemindeki veya yeni ortaya çıkan jinekomasti vakalarında, durumun kendiliğinden gerilemesi beklenebilir. Eğer jinekomastiye neden olan bir ilaç varsa, doktor kontrolünde bu ilacın değiştirilmesi veya dozunun ayarlanması faydalı olabilir.

Obeziteye bağlı yalancı jinekomasti durumunda kilo vermek, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek (düşük östrojen diyeti de dahil) meme boyutunu azaltmada etkili olabilir. Ancak, gerçek meme bezi büyümesinde diyet ve egzersiz tek başına yeterli olmayabilir. Hormonal dengesizlik saptanan bazı hastalarda, doktorun önerisiyle hormon tedavileri denenebilir.

Bazı kliniklerde CoolSculpting gibi soğuk lipoliz yöntemleri ile yağ dokusu azaltılmaya çalışılmaktadır. Bu yöntemler, cerrahiye uygun olmayan veya cerrahiden çekinen hastalar için bir seçenek olabilir, ancak glandüler meme dokusuna karşı etkili değildir ve sonuçlar cerrahi kadar kesin olmayabilir.

Cerrahi Tedavi (Jinekomasti Ameliyatı):

Jinekomasti tedavisinde en kesin ve kalıcı çözüm genellikle cerrahi müdahaledir. Ameliyat, genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 1-2 saat sürer. Kullanılan teknikler jinekomastinin türüne ve derecesine göre değişir:

Eğer meme büyümesi ağırlıklı olarak yağ dokusu birikimine bağlıysa (yalancı jinekomasti veya yağlı jinekomasti), liposuction ile fazla yağlar alınır. Genellikle küçük kesilerle yapılır ve izler minimaldir. Eğer meme bezi dokusu büyümüşse, meme başının altından veya çevresinden yapılan küçük bir kesiyle fazla glandüler doku çıkarılır.

Hem yağ hem de meme bezi büyüklüğü varsa, liposuction ve doku çıkarılması bir arada uygulanır. İleri derecede sarkma veya çok büyük memelerde, meme başı çevresinden veya memenin altından deri çıkarılması gerekebilir. Bu durumda daha belirgin izler kalabilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme ve Riskler:

Ameliyat sonrası ödem ve şişlik normaldir, genellikle 1 hafta içinde azalır. Hastalar genellikle aynı gün taburcu olur. Ameliyattan sonra yaklaşık 1 ay boyunca özel bir korse kullanılması önerilir. Tam iyileşme süreci 6 ayı bulabilir.

Her cerrahi işlemde olduğu gibi jinekomasti ameliyatının da bazı riskleri vardır: Kanama, enfeksiyon, yara iyileşmesi sorunları, asimetri, meme başında his kaybı (genellikle geçici), ciltte düzensizlikler veya çökmeler nadir de olsa görülebilir. Sigara kullanımı yara iyileşmesini olumsuz etkiler.

Psikolojik Destek Önemli mi?

Jinekomasti, erkeklerde özgüven sorunlarına, utanç duygusuna ve sosyal çekingenliğe neden olabilir. Bu nedenle, tedavi sürecinde psikolojik destek almak veya bir uzmandan danışmanlık almak, hastanın yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.

Unutulmamalıdır ki, jinekomasti gibi sağlık sorunlarında doğru tanı ve uygun tedavi için mutlaka bir uzmana (Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı, Endokrinolog) başvurulmalıdır. İnternet üzerindeki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiye yerine geçmez.

Kaynaklar:

• Anadolu Sağlık Merkezi: https://www.anadolusaglik.org/saglik-rehberi/jinekomasti-nedir-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi
• Memorial Sağlık Grubu: https://www.memorial.com.tr/tedavi-yontemleri/jinekomasti-erkeklerde-meme-estetigi-nedir
• Doç. Dr. Tarık Çavuşoğlu (Jinekomasti Nedir? Belirtileri ve Tedavisi): https://www.tarikcavusoglu.com/tr/jinekomasti
• Doç. Dr. Tarık Çavuşoğlu (Jinekomasti Ameliyatsız Geçer mi?): https://www.tarikcavusoglu.com/tr/blog/jinekomasti-ameliyatsiz-gecer-mi
• Dr. Mustafa Karataş (Tek Seansta Ameliyatsız Jinekomasti): https://www.drmustafakaratas.com/tek-seansta-ameliyatsiz-jinekomasti.html
• Dr. Osman Şenel (Ameliyatsız Jinekomasti Tedavisi): https://www.drosmansenel.com/ameliyatsiz-jinekomasti-tedavisi/
• Prof. Dr. Cengiz Açıkel (Jinekomasti Ameliyatı Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?): https://www.cengizacikel.com/jinekomasti-ameliyati-oncesi/
• Op. Dr. Işıl Akgün Demir (Jinekomasti): https://www.drisilakgundemir.com/jinekomasti/
• kliniksaglik.com