Astigmat nedir?

Astigmat, gözün bir kırma kusurudur ve ışığın retinada doğru şekilde odaklanamaması sonucu bulanık veya bozuk görmeye neden olur. Gözün ön kısmında bulunan saydam tabaka olan kornea veya nadiren gözün içindeki merceğin şeklindeki düzensizliklerden kaynaklanır.

Normal bir gözde, kornea ve mercek pürüzsüz ve yuvarlak bir top gibi eğimli olmalıdır. Bu sayede göze giren ışık ışınları eşit şekilde kırılarak retina üzerinde tek bir noktada net bir görüntü oluşturur. Ancak astigmat durumunda, kornea veya mercek yüzeyi daha çok bir Amerikan futbol topu veya kaşık gibi oval/elipsi bir şekle sahiptir. Bu düzensiz eğrilik nedeniyle ışık, retinada tek bir noktada değil, birden fazla noktada veya farklı düzlemlerde odaklanır. Sonuç olarak, görüntü net olmaz; çarpık, gölgeli veya çift görülebilir.

Astigmat Neden Olur?

Astigmatın kesin nedeni her zaman belli olmasa da, en yaygın nedenleri şunlardır:

• Doğuştan Gelmesi: Çoğu durumda astigmat doğuştandır ve genetik faktörler önemli rol oynar. Bebekler astigmatla doğabilir ve bu durum yaşam boyu devam edebilir.
• Göz Yaralanmaları veya Ameliyatları: Göz üzerinde geçirilen travmalar veya katarakt ameliyatı gibi göz ameliyatları kornea şeklinde değişikliklere yol açarak astigmata neden olabilir.
• Göz Hastalıkları: Keratokonus gibi korneayı etkileyen bazı hastalıklar (korneanın incelip koni şeklinde dışarı doğru bombeleşmesi) ileri derecede astigmata neden olabilir.

Astigmatın Belirtileri Nelerdir?

Astigmat belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve astigmatın derecesine bağlı olarak farklı şiddetlerde görülebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Bulanık veya Bozuk Görme: Hem yakın hem de uzak mesafedeki nesnelerin bulanık, dağınık, gölgeli veya çarpık görünmesi. Özellikle ışıkların etrafında haleler veya yayılmalar görmek yaygındır.
• Net Görebilmek İçin Gözleri Kısma İhtiyacı: Görüntüyü netleştirmeye çalışırken gözleri sık sık kısmak.
• Göz Yorgunluğu veya Ağrısı: Özellikle okuma, bilgisayar kullanma gibi gözü yoran aktivitelerden sonra ortaya çıkan göz yorgunluğu ve ağrısı.
• Baş Ağrısı: Gözlerin sürekli odaklanmaya çalışmasından kaynaklanan baş ağrıları.
• Gece Görmede Zorluk: Özellikle gece araba kullanırken farların veya sokak lambalarının dağılması nedeniyle görüşte bozulma yaşanması.

Çocuklarda astigmatın fark edilmesi zor olabilir. Göz kayması, başı yana eğerek bakma, gözleri ovuşturma veya tek gözü kısma gibi belirtiler astigmatın habercisi olabilir ve erken teşhis göz tembelliğini önlemek için kritik öneme sahiptir.

Astigmat Nasıl Görür?

Astigmatı olan bir kişi, özellikle çizgileri ve kontrastları net göremeyebilir. Örneğin, düz çizgiler eğri veya dalgalı görünebilir, harfler birbirine karışabilir veya ışık kaynakları dağılmış veya uzamış bir şekilde algılanabilir.

Astigmat Tedavisi

Astigmat, günlük yaşam kalitesini etkileyecek düzeyde ise mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavi yöntemleri, astigmatın derecesine ve kişinin yaşam tarzına göre değişir:

• Gözlük: En yaygın ve etkili tedavi yöntemidir. Astigmatı düzeltmek için özel olarak tasarlanmış silindirik lensler içeren gözlükler kullanılır.
• Kontakt Lensler: Özel olarak üretilen torik kontakt lensler, astigmatı düzeltebilir ve bazı kişiler için daha geniş bir görüş alanı sunar. Sert gaz geçirgen (RGP) kontakt lensler de korneanın düzensiz şeklini telafi edebilir.
• Refraktif Cerrahi (Lazer Göz Ameliyatı): Kalıcı bir çözüm arayan ve uygun aday olan kişiler için lazer ameliyatları (LASIK, PRK, LASEK gibi) korneanın şeklini değiştirerek astigmatı düzeltebilir.
• Ortokeratoloji (Ortho-K): Geceleri takılan özel sert kontakt lenslerle korneanın geçici olarak yeniden şekillendirilmesidir. Bu yöntem, lensler çıkarıldığında gün içinde net görüş sağlayabilir, ancak kalıcı değildir.

Astigmat, doğru teşhis ve uygun tedavi ile başarılı bir şekilde yönetilebilen yaygın bir görme kusurudur. Düzenli göz muayeneleri, özellikle çocukluk çağında, astigmatın erken teşhisi ve olası göz tembelliğinin önlenmesi için büyük önem taşır