İkiz genini kim taşır?

İkiz gebelikler, birçok ailenin merak ettiği ve ilgi duyduğu bir konudur. İkiz sahibi olma olasılığını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi ise genetik yatkınlıktır. Peki, ikiz genini kim taşır ve bu durum nasıl gerçekleşir?

İkiz Geni Anneden mi Babadan mı Alır?

İkiz gebeliklerinde genetik faktörler önemli bir rol oynar. Ancak, bu genetik yatkınlık çoğunlukla anne tarafından taşınır. Özellikle çift yumurta ikizleri (fraternal ikizler) söz konusu olduğunda, annenin ailesinde ikiz öyküsü bulunması, kadının kendisinin de ikiz gebelik yaşama olasılığını artırır. Bunun nedeni, annenin genetik yapısının, aynı adet döngüsünde birden fazla yumurta salınımını (hiperovülasyon) etkileyebilmesidir.

İkiz Türleri ve Genetik Faktörler

İki tür ikiz gebeliği vardır:

• Tek Yumurta İkizleri (Monozygotik): Tek bir yumurtanın tek bir sperm tarafından döllenmesi sonucu oluşan embriyonun bölünmesiyle meydana gelir. Bu durumda, ikizlerin genetik yapıları aynıdır ve genellikle aynı cinsiyettedirler. Tek yumurta ikizlerinin oluşumu genetik faktörlerden ziyade, döllenme sonrası erken dönemdeki rastlantısal bir olaya bağlıdır.
• Çift Yumurta İkizleri (Dizigotik veya Fraternal): Anneden salınan iki ayrı yumurtanın, iki ayrı sperm tarafından döllenmesiyle oluşur. Bu ikizlerin genetik yapıları farklıdır, aynı normal kardeşler gibidirler. Cinsiyetleri aynı veya farklı olabilir. Çift yumurta ikizlerinin oluşumunda genetik yatkınlık, özellikle annenin ailesinde ikiz öyküsü bulunması önemli bir faktördür.

Babanın Rolü:

Babanın ikiz olması veya ailesinde ikiz öyküsü bulunması, dolaylı olarak çift yumurta ikizi olasılığını etkileyebilir. Babanın bu geni kızına aktarması durumunda, kızının ileride çift yumurta ikizlerine hamile kalma olasılığı artabilir. Ancak, ikiz geninin doğrudan babadan geçtiği ve babanın kendisinin ikiz sahibi olma olasılığını artırdığına dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır.

Diğer Faktörler:

Genetik yatkınlığın yanı sıra, ikiz gebelik olasılığını etkileyen başka faktörler de vardır:

• Yaş: 35 yaş ve üzeri kadınlarda, hormonal değişiklikler nedeniyle birden fazla yumurta salınımı daha olasıdır.
• Doğurganlık Tedavileri: Tüp bebek gibi tedavilerde, birden fazla embriyo transferi veya yumurtalıkların uyarılması sonucu çoğul gebelik olasılığı artar.
• Etnik Köken: Afrika kökenli kadınlarda ikiz gebelikler daha sık görülür.
• Boy ve Kilo: Uzun boylu ve kilolu kadınlarda ikiz gebelik olasılığı biraz daha yüksek olabilir.

İkiz genini taşıyan genellikle annedir. Özellikle çift yumurta ikizlerinin oluşumunda annenin genetik yapısı önemli bir rol oynar. Babanın genetik yatkınlığı dolaylı olarak etkili olabilir. Ancak, ikiz gebelik olasılığı sadece genetik faktörlere değil, yaş, doğurganlık tedavileri ve etnik köken gibi çeşitli faktörlere de bağlıdır.

Kaynak:

• Memorial Sağlık Grubu – İkiz (Çoğul) Gebelik Nedir?: https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ikiz-gebelik-nedir
• Milliyet – Tek Yumurta İkizi Nasıl Olur?: https://www.milliyet.com.tr/pembenar/tek-yumurta-ikizi-nasil-olur-tek-yumurta-ikizi-geni-kimden-gelir-6594997
• Vikipedi – İkiz: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0kiz
• Dr. Esra Çabuk Cömert – İkiz Gebelik Kimden Geçer?: https://www.esracabukcomert.com/ikiz-gebelik-kimden-gecer
• ( PubMed, Google Scholar vb. – “twin genetics”, “fraternal twins inheritance”, “dizygotic twins genes”
• kliniksaglik.com