Boksörlerde MND görülür mü?

Motor Nöron Hastalığı (MND), Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS) olarak da bilinen, ilerleyici ve ölümcül bir nörodejeneratif hastalıktır. Gönüllü kas hareketlerini kontrol eden sinir hücrelerinin hasar görmesi sonucu kas güçsüzlüğü ve erimesiyle karakterizedir. Son yıllarda, özellikle temas sporlarıyla uğraşan kişilerde MND görülme sıklığına dair endişeler artmıştır. Peki, boksörlerde MND görülür mü? Bilimsel araştırmalar bu konuda ne diyor?

Tekrarlayan Kafa Travmaları ve Nörodejeneratif Hastalıklar Arasındaki İlişki

Boks, doğası gereği tekrarlayan kafa travmalarını içeren bir spor dalıdır. Yumruk darbeleri sonucu boksörler, sarsıntı (konküsyon) ve subkonküsif travmalar olarak adlandırılan, beyinde yapısal hasara yol açabilen tekrarlı etkilere maruz kalırlar. Bu durum, “boksör demansı” veya kronik travmatik ensefalopati (CTE) olarak bilinen başka bir nörodejeneratif durumla ilişkilendirilmiştir. CTE, hafıza sorunları, davranış değişiklikleri ve demans gibi belirtilerle kendini gösterir.

MND ve Boks Arasındaki Potansiyel Bağlantı

MND ve boks arasındaki doğrudan ilişkiyi inceleyen araştırmalar henüz sınırlıdır ve kesin bir sonuca varmak zordur. Ancak, bazı çalışmalar temas sporları ve kafa travmalarının MND riskini artırabileceğine dair ipuçları sunmaktadır:

• Artan Risk İddiaları: Bazı araştırmalar, tekrarlayan kafa ve boyun travmasına yatkın profesyonel sporlarda (boks dahil), MND riskinde artış olabileceğini öne sürmektedir. Bir çalışmada, temas sporlarıyla uğraşan erkeklerde ALS teşhisi konma olasılığının %76 daha yüksek olduğu bulunmuştur.
• CTE ve MND Arasındaki Olası Bağlantı: CTE ile tekrarlayan kafa travmaları arasında güçlü bir ilişki olduğu bilinmektedir. Son araştırmalar, CTE ve MND arasında potansiyel bir biyolojik mekanizma olabileceğini düşündürmektedir. Tekrarlayan kafa travmalarının CTE yoluyla MND riskini artırabileceği teorisi üzerinde durulmaktadır.
• Vaka Çalışmaları: Nadir de olsa, motor belirtileri olmayan demansla birlikte “boksör demansı” vakaları bildirilmiştir. Bu vakalar, boksla ilişkili nörolojik komplikasyonlarda motor bozuklukların her zaman belirgin olmayabileceğine dikkat çekmektedir.

Motor Nöron Hastalığı Derneği (MND Association), kafa travması ve beyin hasarı ile demans arasındaki bilinen bağlantı nedeniyle, boks gibi rakibe kafa bölgesine darbe vurmanın amaçlandığı sporlarla adının veya materyallerinin ilişkilendirilmesine izin vermemektedir. Aynı nedenle, boks veya benzeri sporlardan elde edilen bağışları kabul etmeyi tercih etmemektedirler.

Diğer Faktörler ve Belirsizlikler

MND’nin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Yüksek yoğunluklu fiziksel aktivite ve travmatik beyin hasarı gibi faktörlerin MND riskini artırabileceğine dair bazı kanıtlar olsa da, bu ilişki hala araştırılmaktadır. Bazı çalışmalar yoğun fiziksel aktivite ile MND arasında artan bir risk bulurken, diğerleri bu ilişkiyi desteklememektedir.

Boksörlerde MND görülüp görülmediği sorusuna kesin bir yanıt vermek için daha fazla kapsamlı araştırmaya ihtiyaç vardır. Mevcut bilimsel kanıtlar, tekrarlayan kafa travmaları ile nörodejeneratif hastalıklar arasında bir bağlantı olabileceğini düşündürmektedir ve bazı çalışmalar temas sporlarının MND riskini artırabileceğine dair ipuçları sunmaktadır. Ancak, boks ve MND arasındaki doğrudan nedensel ilişki henüz kanıtlanmamıştır.

Boksörlerin maruz kaldığı tekrarlayan kafa travmalarının uzun vadeli nörolojik etkileri konusunda farkındalık önemlidir ve spor güvenliği protokollerinin sürekli olarak geliştirilmesi gerekmektedir. MND ve diğer nörodejeneratif hastalıkların karmaşık doğası göz önüne alındığında, bu alandaki araştırmaların devam etmesi büyük önem taşımaktadır.

Kaynak:

• MND Association – Is there a link between sport and MND?: https://www.mndassociation.org/about-mnd/mnd-explained/what-causes-mnd/is-there-link-between-sport-and-mnd
• PubMed – [“Boxer’s dementia” without motor signs]: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10506862/
  insidethegames.biz – Alan Hubbard: Sport shocked by frightening new study which reveals threat of killer disease:
• https://www.insidethegames.biz/articles/1075467/alan-hubbard-sport-shocked-by-frightening-new-study-which-reveals-threat-of-killer-disease
• Dementia Researcher – Blog – Are Sportspeople More Prone to MND?: https://www.dementiaresearcher.nihr.ac.uk/guest-blog-are-sportspeople-more-prone-to-mnd/
• PubMed Central – Sports and trauma as risk factors for Motor Neurone Disease: New Zealand case–control study: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9321578/
• Taylor & Francis Online – Association of the practice of contact sports with the development of amyotrophic lateral sclerosis: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21678421.2023.2189911
• PubMed – Association of the practice of contact sports with the development of amyotrophic lateral sclerosis: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36992635/
• Breaking Muscle – How Bad Is a Hit to the Head? Very, Says Science: https://breakingmuscle.com/how-bad-is-a-hit-to-the-head-very-says-science/
• MND Australia – Physical activity and MND: https://www.mndaustralia.org.au/mnd-connect/information-resources/physical-activity-and-mnd
• University of Sheffield – Frequent strenuous exercise increases the chance of developing MND in genetically at risk individuals: https://www.sheffield.ac.uk/news/frequent-strenuous-exercise-increases-chance-developing-mnd-genetically-risk-individuals
• kliniksaglik.com