MS hastalığı kimlerde görülür?

Multipl Skleroz (MS), merkezi sinir sistemini etkileyen kronik, otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla sinir liflerini çevreleyen miyelin kılıfına saldırması sonucu ortaya çıkar. Peki, MS en çok kimlerde görülür? Bu sorunun cevabı, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve demografik özelliklerin karmaşık bir etkileşimini içerir. İşte bilimsel araştırmalar ışığında MS’in görülme sıklığı ve risk faktörleri:

Multipl Skleroz (MS) Kimlerde Görülür? Risk Faktörleri ve Epidemiyoloji

Yaş

MS genellikle genç erişkinlerde görülen bir hastalıktır. Tanı konulan ortalama yaş 30 civarındadır. Vakaların büyük çoğunluğu 20 ile 40 yaş arasında teşhis edilir. Çocukluk döneminde veya 50 yaşın üzerinde ortaya çıkması nadir olsa da mümkündür.

Cinsiyet

MS, kadınlarda erkeklere göre yaklaşık 2-3 kat daha sık görülür. Bu farklılığın, kadınlık hormonlarının bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Coğrafi Faktörler

MS’in görülme sıklığı coğrafi bölgelere göre değişiklik gösterir. Ekvatordan uzaklaştıkça, özellikle kuzey yarımkürede MS vakaları artmaktadır. Bu durumun D vitamini eksikliği ve güneş ışığına daha az maruz kalma ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Soğuk iklimlerde yaşayan Kuzey Avrupa kökenli insanlarda MS daha sık görülür.

Genetik Yatkınlık

MS doğrudan kalıtsal bir hastalık olmamasına rağmen, genetik faktörlerin yatkınlık oluşturduğu bilinmektedir. Ailede MS öyküsü olan bireylerde hastalık riski artar. MS’i geliştirmeye yatkınlığı artıran 200’den fazla gen tanımlanmıştır. Ancak, genler tek başına hastalığın ortaya çıkmasına neden olmaz. Anne veya babasında MS olan bir çocuğun MS geliştirme olasılığı yaklaşık %1,5 iken, kardeşte MS olması bu riski %2,7 civarına çıkarır. Tek yumurta ikizlerinde bile MS görülme olasılığı %30’un altındadır, bu da çevresel faktörlerin önemini gösterir.

Etnik Köken

MS, Avrupa kökenli beyaz ırkta daha sık görülmektedir. Diğer etnik gruplarda görülme sıklığı daha düşüktür.

Çevresel Faktörler

Çeşitli çevresel faktörlerin MS riskini etkilediği düşünülmektedir:

• D Vitamini Eksikliği: Yeterli güneş ışığı almayan ve dolayısıyla düşük D vitamini seviyelerine sahip bölgelerde MS görülme oranı daha yüksektir.
• Sigara Kullanımı: Sigara içmek, MS riskini artırmanın yanı sıra hastalığın seyrini de olumsuz etkileyebilir. Atak sıklığını artırabilir ve hastalığın ilerlemesini hızlandırabilir.
• Viral Enfeksiyonlar: Epstein-Barr virüsü (EBV) gibi bazı virüslerin bağışıklık sistemini tetikleyerek MS gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir.
• Obezite: Özellikle ergenlik döneminde obez olmak, MS riskini artırabilir.
• Tuz Tüketimi: Bazı araştırmalar, yüksek tuz tüketiminin otoimmün reaksiyonları tetikleyebileceğini ve MS riskini artırabileceğini öne sürmektedir.

MS, genç yetişkinlerde, özellikle kadınlarda daha sık görülen karmaşık bir hastalıktır. Genetik yatkınlık önemli bir rol oynasa da, çevresel faktörler ve coğrafi konum da hastalığın ortaya çıkmasında etkili olabilir. MS risk faktörlerini anlamak, hastalığın önlenmesi ve erken teşhisi için önemlidir. Ailesinde MS öyküsü olan veya risk faktörlerine sahip bireylerin bu konuda bilinçli olması ve olası belirtiler konusunda dikkatli olması gerekmektedir.

Kaynak:

• National Multiple Sclerosis Society (NMSS): https://www.nationalmssociety.org/
• Mayo Clinic – Multiple sclerosis: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-sclerosis/symptoms-causes/syc-20350269
• Türkiye MS Derneği: https://www.turkiyemsdernegi.org/
• Acıbadem Sağlık Grubu – MS Hastalığı (Multiple Skleroz): https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/multiple-skleroz-ms/
• NPİSTANBUL – MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedir?: https://npistanbul.com/ms-multiple-skleroz-nedir
• Medicana Sağlık Grubu – MS hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir?: https://www.medicana.com.tr/ms-hastaligi-belirtileri-nelerdir-ms-hastaligi-en-cok-kimlerde-gorulur/blog/22269
• Türk Nöroloji Derneği – Multipl Skleroz Tanı ve Tedavi Kılavuzu 2018:
• https://noroloji.org.tr/TNDData/Uploads/files/MS_tan%C4%B1%20ve%20tedavi%202018.pdf
• DergiPark – Multipl Skleroz: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2156963
• Memorial Sağlık Grubu – MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedir?: https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/ms-multiple-skleroz-hastaligi-nedir
• Biruni Hastanesi – MS(Multipl Skleroz ) Hastalığı Kadınlarda Daha Görülüyor: https://www.birunihastanesi.com.tr/saglik-rehberi/msmultipl-skleroz-hastaligi-kadinlarda-daha-goruluyor.
• kliniksaglik.com