Düşük tansiyona ne sebep olur?

Vücudumuzdaki her hücrenin düzgün çalışabilmesi için yeterli kan akışına ve dolayısıyla yeterli kan basıncına ihtiyacı vardır. Kan basıncının çok düşük olması durumunda (hipotansiyon), organlara yeterli oksijen ve besin ulaşamayabilir. Bu durum, çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir veya bazı faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir. Uluslararası tıp kaynakları, düşük tansiyonun başlıca nedenlerini şu şekilde açıklamaktadır:

Düşük Tansiyon: Kan Hacmindeki Azalma (Hipovolemi)

Kan damarlarında dolaşan kan miktarının azalması, kan basıncının düşmesine neden olan en yaygın faktörlerden biridir.

• Dehidrasyon (Sıvı Kaybı): Vücudun yeterince su almaması veya aşırı sıvı kaybetmesi (şiddetli kusma, ishal, aşırı terleme, yüksek ateş veya idrar söktürücülerin aşırı kullanımı gibi nedenlerle) kan hacmini azaltarak tansiyonu düşürür.
• Kan Kaybı: Ciddi bir yaralanma, ameliyat veya iç kanama (örneğin gastrointestinal kanama) sonucu büyük miktarda kan kaybı, kan hacminde ani bir düşüşe ve dolayısıyla tansiyon düşüklüğüne yol açar.

Kalp ve Damar Sistemi Sorunları

Kalbin kanı etkili bir şekilde pompalayamaması veya kan damarlarının aşırı genişlemesi düşük tansiyona yol açabilir.

• Bradikardi (Yavaş Kalp Atışı): Kalp atış hızının normalden yavaş olması, kalbin vücuda yeterli kan pompalayamamasına neden olabilir.
• Kalp Yetmezliği: Kalbin, vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kanı pompalama yeteneğini kaybettiği durum.
• Kalp Krizi veya Kalp Kapak Hastalıkları: Kalbin pompalama gücünü etkileyen akut veya kronik kalp rahatsızlıkları.
• Aritmiler (Düzensiz Kalp Atışları): Kalbin çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz atması, kan basıncını etkileyebilir.
• Damar Genişlemesi (Vazodilatasyon): Kan damarlarının aşırı genişlemesi, kanın damarlar içinde daha az basınçla dolaşmasına neden olur. Bu durum, ciddi enfeksiyonlar (septik şok), şiddetli alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) veya bazı ilaçların yan etkileriyle oluşabilir.

Hormonal Dengesizlikler ve Endokrin Hastalıkları

Vücudun hormonal sistemindeki bozukluklar, kan basıncının düzenlenmesinde önemli rol oynar.

• Tiroid Problemleri (Hipotiroidizm): Tiroid bezinin yeterince hormon üretmemesi metabolizmayı yavaşlatarak tansiyon düşüklüğüne neden olabilir.
• Böbrek Üstü Bezi Yetmezliği (Addison Hastalığı): Adrenal bezlerin yeterli kortizol ve aldosteron gibi hormonları üretememesi, vücudun tuz ve sıvı dengesini bozarak kan basıncını düşürebilir.
• Diyabet ve Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri): Kontrolsüz diyabet veya kan şekerinin aşırı düşmesi, tansiyon düşüklüğüne yol açabilir.

İlaç Yan Etkileri:

Bazı ilaçlar, kan basıncını düşürücü yan etkilere sahip olabilir.

• Tansiyon İlaçları (Antihipertansifler): Yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan diüretikler, beta blokerleri, alfa blokerleri gibi ilaçlar, dozu yüksek olduğunda veya başka ilaçlarla etkileşime girdiğinde aşırı tansiyon düşüklüğü yapabilir.
• Antidepresanlar: Bazı depresyon ilaçları kan basıncını düşürebilir.
• Erektil Disfonksiyon İlaçları: Özellikle nitrat içeren kalp ilaçlarıyla birlikte kullanıldığında ciddi tansiyon düşüşlerine yol açabilir.
• Parkinson Hastalığı İlaçları: Bu ilaçlar da tansiyon düşüklüğüne neden olabilir.
• Bazı Reçetesiz İlaçlar ve Bitkisel Takviyeler: Bazı ağrı kesiciler, alerji ilaçları veya bitkisel takviyeler de tansiyonu etkileyebilir.

Düşük Tansiyonun Diğer Önemli Nedenleri

• Ortostatik Hipotansiyon (Postural Hipotansiyon): Oturur veya yatar pozisyondan aniden ayağa kalkıldığında kan basıncının düşmesi. Kanın yerçekimi nedeniyle bacaklarda toplanması ve vücudun bunu dengelemede yetersiz kalmasıyla oluşur. Özellikle yaşlılarda yaygındır.
• Postprandiyal Hipotansiyon: Yemek yedikten sonra kanın sindirim sistemine yönelmesiyle oluşan tansiyon düşüklüğü. Genellikle yaşlılarda, yüksek tansiyonu veya diyabeti olan kişilerde görülür.
• Gebelik: Hamileliğin ilk 24 haftasında, dolaşım sisteminin genişlemesi nedeniyle kan basıncı genellikle düşer. Doğumdan sonra genellikle eski seviyelerine döner.
• Şiddetli Enfeksiyonlar (Septik Şok): Vücudun enfeksiyona karşı verdiği aşırı tepki, kan damarlarının genişlemesine ve kan basıncının tehlikeli derecede düşmesine neden olabilir. Hayati tehlike arz eden bir durumdur.
• Anafilaksi (Şiddetli Alerjik Reaksiyon): Böcek sokması, ilaç veya yiyeceklere karşı oluşan ciddi alerjik reaksiyonlar, kan damarlarının ani ve aşırı genişlemesine yol açarak kan basıncının hızla düşmesine neden olabilir.
• Anemi (Kansızlık): Vücutta yeterli sağlıklı kırmızı kan hücresi veya hemoglobin olmaması, dokulara oksijen taşınmasını etkileyebilir ve tansiyon düşüklüğüne katkıda bulunabilir.
• Genetik Faktörler: Bazı kişilerde düşük tansiyon genetik yatkınlıktan kaynaklanabilir ve belirti vermediği sürece endişe verici olmayabilir.
• Aşırı Sıcaklık: Uzun süre sıcak ortamlarda kalmak veya sıcak duş almak damarların genişlemesine yol açarak tansiyon düşüklüğünü tetikleyebilir.

Düşük tansiyon belirtileri (baş dönmesi, bayılma, bulanık görme, mide bulantısı, yorgunluk gibi) yaşayan kişilerin, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir sağlık profesyoneline başvurması hayati önem taşır.

Kaynaklar

• Mayo Clinic – Low blood pressure (hypotension): Symptoms & causes https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/low-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20355465
• Healthdirect (Australian government health information) – Low blood pressure (hypotension) https://www.healthdirect.gov.au/low-blood-pressure-hypotension
• WebMD – Low Blood Pressure (Hypotension): Symptoms, Causes, and Treatment https://www.webmd.com/heart/understanding-low-blood-pressure-basics
• U by Prodia (Endonezya) – 13 Causes of Low Blood Pressure: Symptoms, Risks, and Prevention https://prodiadigital.com/en/articles/causes-of-low-blood-pressure
• St. Vincent’s Medical Center (ABD) – 6 Causes of Low Blood Pressure https://stvincents.org/about-us/news-press/news-detail?articleId=59690&publicid=395
• Medical News Today – Low blood pressure (hypotension): Symptoms, causes, and prevention https://www.medicalnewstoday.com/articles/159609
• UF Health (ABD) – Low Blood Pressure https://ufhealth.org/conditions-and-treatments/low-blood-pressure
• Wikipedia – Hypotension https://en.wikipedia.org/wiki/Hypotension
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/hastalik/tansiyon-dusuklugu-hangi-hastaligin-belirtisi-olabilir-12909
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/saglik/yuksek-tansiyona-ne-sebep-olur-13963

Not: Bu içerik sadece rehberlik amaçlı olup kişisel ihtiyaçlarınıza göre tasarlanmamıştır. İçerik, uzman tıbbi tavsiye yerine geçmez.