Frengi ağızdan bulaşır mı? Son araştırmalar ne diyor?

Frengi (sifiliz), halk arasında yaygın olarak bilinenin aksine, yalnızca cinsel ilişki yoluyla bulaşan bir enfeksiyon değildir. Son araştırmalar, oral seks yoluyla bulaşma riskinin de önemli olduğunu ve bu konuda farkındalığın artırılması gerektiğini göstermektedir.

Freengi Nasıl Bulaşır?

Frengi, Treponema pallidum adı verilen bir bakterinin neden olduğu sistemik bir enfeksiyondur. Genellikle enfekte bir kişinin şankır adı verilen ağrısız yaralarıyla doğrudan temastan bulaşır. Bu şankırlar genital bölgelerde, anüste, dudaklarda veya ağızda bulunabilir. Bakteri vücuda genellikle mukoza zarları (ağız içi, genital bölge) veya derideki küçük kesikler yoluyla girer.

Ağızdan Bulaşma Riski ve Son Araştırmalar

Uzun yıllar boyunca frenginin başlıca bulaşma yolu olarak vajinal ve anal cinsel ilişki kabul edilse de, son dönemdeki araştırmalar oral seksin bulaşmadaki rolünü daha net bir şekilde ortaya koymaktadır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da frengi vakalarındaki artışla birlikte, oral seks yoluyla edinilen enfeksiyonların payının da yükseldiği gözlemlenmiştir.

Yapılan çalışmalar, ağızda bulunan şankırların (frengi yarasının) oral seks sırasında partnerin mukoza zarlarıyla temas etmesi durumunda bulaşmanın kolayca gerçekleşebileceğini göstermektedir. Şankırlar ağız içinde, dilde, dudaklarda veya boğazda ortaya çıkabilir ve genellikle ağrısız oldukları için fark edilmeyebilirler. Bu durum, enfekte kişinin farkında olmadan hastalığı başkalarına bulaştırmasına neden olabilir.

Belirtiler ve Teşhis

Frengi, erken evrelerde teşhis edilip tedavi edildiğinde tamamen iyileşebilir. Ancak tedavi edilmezse, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Frenginin evreleri ve belirtileri şunlardır:

• Birincil Evre: Enfeksiyonun bulaşmasından 10-90 gün sonra (ortalama 21 gün) enfeksiyon bölgesinde ağrısız, yuvarlak bir yara olan şankır belirir. Bu şankır, tedavi edilmese bile birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir, ancak bakteri vücutta kalır.
• İkincil Evre: Şankırın iyileşmesinden haftalar veya aylar sonra deride döküntüler, ateş, lenf bezlerinde şişlik, saç dökülmesi ve yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu döküntüler genellikle kaşıntısızdır ve vücudun herhangi bir yerinde, avuç içleri ve ayak tabanları dahil görülebilir.
• Gizli Evre: Belirtilerin tamamen kaybolduğu ancak bakterinin vücutta pasif kaldığı bir evredir. Bu evre yıllarca sürebilir.
• Üçüncül Evre: Tedavi edilmeyen frengi vakalarının yaklaşık %15-30’unda görülen bu evre, beyin, sinir sistemi, kalp, kan damarları, karaciğer, kemikler ve eklemlerde ciddi hasarlara yol açabilir.

Teşhis, genellikle kan testleri ve yara bölgesinden alınan örneklerin incelenmesiyle konulur.

Korunma Yolları

Oral seks dahil tüm cinsel temaslarda frengiden korunmak için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Kondom Kullanımı: Doğru ve düzenli kondom kullanımı, frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı etkili bir korunma yöntemidir. Ancak kondomun kaplamadığı alanlarda şankır varsa bulaşma riski devam eder.
• Diş Barajı (Dental Dam) Kullanımı: Oral seks sırasında ağız ile genital veya anal bölge arasına yerleştirilen lateks veya poliüretan bariyerlerdir.
• Düzenli Tarama Testleri: Cinsel olarak aktif kişiler, özellikle birden fazla partneri olanlar, düzenli olarak frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test yaptırmalıdır.
• Partner Sayısını Sınırlama: Cinsel partner sayısının azaltılması veya tek bir partnerle karşılıklı tekeşli bir ilişki içinde olmak riski önemli ölçüde azaltır.
• Açık Yaralardan Kaçınma: Ağızda veya genital bölgelerde açık yara, kesik veya lezyon varken cinsel temastan kaçınmak önemlidir.

Son araştırmalar, oral seksin frengi bulaşmasında önemli bir rol oynadığını net bir şekilde ortaya koymuştur. Bu nedenle, cinsel sağlık konusunda farkındalığın artırılması ve korunma yöntemlerinin doğru bir şekilde uygulanması hayati önem taşımaktadır. Unutmayın, frengi erken teşhis edildiğinde kolayca tedavi edilebilir, ancak tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kaynaklar

• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2024). Syphilis – CDC Fact Sheet. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/std/syphilis/stdfact-syphilis.htm
• World Health Organization (WHO). (2023). Syphilis. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/syphilis
• Paz-Bailey, G., et al. (2020). Syphilis in the United States: An Update. Infectious Disease Clinics of North America, 34(1), 1-17. (Bu makale genel bir referanstır ve oral bulaşma riskine dair güncel verileri içerebilir.)
• Public Health England (PHE). (2022). Syphilis: detailed information. Erişim Adresi: https://www.gov.uk/government/publications/syphilis-information
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/erkek-sagligi/frengi-sifiliz-opusmeyle-bulasir-mi-el-uzerindeki-lezyonlarin-sebepleri-14499