Postmenopozal dönem nedir?

Postmenopozal dönem nedir?… Menopoz aslında tamamen fizyolojik bir süreç olmakla birlikte günümüzde neredeyse tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak algılanıyor. Oysa nasıl ki hiçbirimiz ergenliğe girmeyi bir hastalık olarak görmüyor ve gerekeni yapıyoruz, aslında menopoz da öyle.

Doğurganlığın kesin bir şekilde sona ermesi ya da başka bir deyişle menopoz neredeyse sadece insan türünde mevcut ve insanlığın gelişiminde yeri doldurulamaz bir öneme sahip. Ve kadınlar, her zaman olduğu gibi, erkeklerden farklı olarak bu dönemde de insanlığa katkı sunmaya devam ediyorlar.

Menopoz insanlığın gelişiminde neden önemli?

İnsanlığın gelişiminde “Büyükanne” hipotezi gün geçtikçe daha bir önem kazanıyor. Bu hipoteze göre insan dişi cinsinin yani kadınların doğurganlık döneminden sonra da yaşamaya devam etmesi “büyükannelik” anlamına geliyor.

Adet görmenin kesin ve kalıcı olarak kesilmeyle kendini gösteren menopoz dönemi kadının üreme kapasitesinin (doğurganlığın) sona erdiğini gösterir ve ilginç olarak hemen hemen sadece insan türüne özeldir. Yani, üreme yeteneği azalsa da, insanlar dışında menopoza giren dişi cinsi yok gibidir.

Hayvanlar arasında üreme işlevinin sona ermesinden sonraki yaşam süresi çok kısadır. Mesela biyolojik olarak insana en yakın canlı olan dişi şempanzeler yabani ortamda (doğal ortam) yaklaşık 35-45 yıl yaşarlar ve doğurganlık işlevi bittikten sonra çok nadiren sağ kalmaya devam ederler. Doğurganlık çağından sonra yetişkin dişi şempanzelerin yalnızca %2’si 1 yıl kadar sağ kalmaktadır.

Oysa biz insanlarda menopoz sonrasında da kadınlar uzun süre yaşamaya devam etmekte ve doğurganlık sonrası dönemde insan ırkındaki kadınların yaklaşık %77’si uzun süre sağ kalmaktadır.

Menopoz ve büyükannelerimiz

Aslında çoğu insan için büyükanne menopoza girmiş kadın demektir aynı zamanda, ister anneanne olsun, isterse de babaanne.

Kadınlar menopoza girdikten sonra da yaşamaya devam ettiklerinde büyükanne olmakta; gebe kalma, doğum yapma ve emzirme gibi sıkıntıları taşımadan evlatlarının daha sağlıklı bir anne olmasına yardımcı olmaktadırlar.

Diğer canlılardan farklı olarak insan ırkında çocuklar sütten kesildikten hemen sonra kendi kendine yeterli değildir. Anneleri olmadan ne beslenebilir ne de anne bakımı olmadan sağ kalabilir.

Büyükannenin önemi işte burada kendini net olarak gösteriyor. Mesela çok eski dönemleri düşünecek olursak; bir kadın, kendisine yardım edecek bir büyükanne olmadan doğum yaparsa ve hele hali hazırda bir tane bile olsa, 2-3 yaşında çocuğu da varsa, büyük çocuğun sağ kalma ihtimali oldukça azalır.

Neden?

Çünkü genç anne zamanını, besleme ve bakım dahil tüm dikkatini (büyük çocuğu kaybetme pahasına bile olsa) büyük çocuktan ziyade yenidoğan çocuğuna vermek zorundadır.

İşte menopoz mucizesi tam da bu sırada devreye girmektedir. Menopoza girmiş, çoluk çocuk doğurma, emzirme ve benzeri kaygılardan kurtulmuş büyükanneler, genç anne ve yavrularına bilgili ve ilgili bir bakım destekçileri olarak bu sorunu çözmek için devreye girerler.

Büyükanne genç anneye yardım eder, hem yeni doğana hem de diğer çocukların bakımına katkıda bulunur. Ayrıca bilgi, tecrübe ve birikimlerini doğurma kaygısı olmadan onlara aktarır.

Prof. Dr.

Mitat BAHÇECİ

Kent Sağlık Grubu

Endokrinoloji ve Metabolizma

Hastalıkları Uzmanı

Not: Bu içerik sadece rehberlik amaçlı olup kişisel ihtiyaçlarınıza göre tasarlanmamıştır. İçerik, uzman tıbbi tavsiye yerine geçmez