Milyonlarca kişinin hayatına mal olan tarihin en kötü hastalıklar

Çin’de ortaya çıkan ve dünya çapında 80’den fazla ülkeye yayılan yeni tip koronavirüs, hızla yayılması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi (Covid-19) ilan edildi.

Yeni bir virüsün aniden yayılması, insanlığın tarih boyunca çok sayıda ölüme neden olan çok sayıda salgın ve pandemiyi atlattığını da hatırlatabilir.

Kara ölüm

Veba insanlık tarihinin en büyük katillerinden biridir. Doğu fare piresinden insanlara bulaşabilen Yersinia pestis bakterisinden kaynaklanır. İnsanlık tarihi boyunca yüz milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuştur.

Veba birkaç kez geri dönse de tarihteki en büyük iki salgın şu şekilde kaydedildi: Justinianus Vebası ve Kara Ölüm.

İlki 6. yüzyılda başlayıp önce Bizans İmparatorluğu’nu etkilemiş, ardından Sasani İmparatorluğu’na, ardından da tüm Akdeniz’e ve dünyanın geri kalanına yayılmıştır.

541-542’de İstanbul’da zirveye ulaştı. Sonraki 250 yıl boyunca aralıklı salgınlar meydana geldi.

O dönemde Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa nüfusunun neredeyse yarısına tekabül eden 30 ila 50 milyon arası insanı öldürdü.

İkinci veba salgını, Orta Çağ Avrupa’sını kasıp kavurdu ve 75 ila 200 milyon insanı öldürdü. 1347-1351 yılları arasında zirveye ulaştı.

Yıl. Kaç kişinin öldüğüne dair iyi bir örnek, Avrupa’da nüfusun salgın öncesi seviyelere dönmesinin 200 yıl sürmesidir.

Bulaşıcı viral hastalıklar

Variola Vera Major ve Variola Vera Minor son derece bulaşıcı viral hastalıklardır. İlk tür daha çok çiçek hastalığı olarak bilinir ve enfekte olanların yüzde 20 ila 40’ında ölüme neden olur.

Hayatta kalanlar genellikle cilt şekli bozulur ve kısmi veya tam körlükle kalır.

Hastalığın ilk belirtileri ateş ve kusmadır, ardından ağızda ülserler ve ciltte döküntüler gelir; bu döküntüler daha sonra olgunlaşarak büyük, yuvarlak sivilcelere dönüşür ve sonunda patlayıp düşer.

Virüs cilt hücrelerine çok agresif bir şekilde saldırır ve ciltte sivilceler ortaya çıktığı andan itibaren hastalık dört temel türe dönüşebilir: temel kızamık (vakaların yüzde 90’ı), değiştirilmiş, hemorajik ve kötü huylu. Son iki tip genellikle ölüme neden olur.

Çiçek hastalığının çok güçlü salgınları olmadı ancak insanlık tarihinin büyük bir bölümünde mevcuttu.

Yalnızca 18. yüzyılda her yıl yaklaşık 400.000 kişi çiçek hastalığından öldü. Çiçek hastalığı ortadan kaldırılmadan önceki son 100 yılda 500 milyon, yalnızca 20. yüzyılda ise yaklaşık 300 milyon kişinin hayatına mal oldu.

İspanyolların yeni dünya’yı fethi sırasında Avrupalı sömürgeciler çiçek hastalığı virüsünü, yerli halkın hiçbir bağışıklık geliştirmediği Amerika kıtasına getirdiler. Çiçek hastalığı ve çiçek hastalığı, yerli nüfusun çoğunu öldürerek nüfusu yok etti.

18. yüzyılın sonlarında aşılamanın çiçek hastalığını önleyebildiği, virüsün yalnızca insanlara bulaştığı için yok edilmesi durumunda geri dönüşü olmayacağı keşfedildi. Dünya Sağlık Örgütü 1967’de aşılama çabalarını yoğunlaştırdı ve 1980’de çiçek hastalığı resmi olarak ortadan kaldırıldı.

Ebola- Dang Humması

Ebola veya dang humması gibi viral hemorajik ateşler de son derece bulaşıcıdır, kalıcıdır ve büyük bir yüzdesi ölümcüldür.

16. yüzyılda Orta Amerika’da yaşanan Büyük Veba, dünya çapında yayılmadığı için pandemi olarak sınıflandırılamasa da, ölümlerin sayısı onu en ölümcül salgınlardan biri haline getiriyor.

1545 ile 1548 yılları arasında veba, beş ila 15 milyon yerli insanı öldürdü ve bu da onu dünyanın o bölgesinin tarihindeki en kötü salgın haline getirdi.

Aztekler buna “cocolictli”, yani Büyük Veba adını verdiler ve tarihçiler ve uzmanlar, bunun nedeninin, göğüste ve midede şiddetli ağrıya, şiddetli kramplara, titremelere ve dizanteriye neden olan viral hemorajik ateş olduğuna inanıyorlar.

Kızamık

Morbilis (kızamık) son derece bulaşıcı bir viral hastalıktır ve dünya nüfusunun yüzde 90’ına kadarı 15 yaşına kadar hastalığa yakalanmıştır.

Aşılama başlamadan önce her yıl on milyonlarca çocuk kızamığa yakalanıyordu.

Çiçek hastalığı gibi (çok az ilişkisi vardır), çiçek hastalığı da özellikle yoğun salgınlara maruz kalmamıştır, ancak tarihin büyük bir bölümünde mevcut olmuştur. Kızamık son 150 yılda 200 milyondan fazla insanı öldürdü.

Hastalık, halsizlik, akut halsizlik, ateş, testislerde iltihaplanma ve solunum organlarının mukoza zarının yanı sıra ciltte karakteristik bir döküntüye neden olur. Bazı durumlarda virüs zatürre ve menenjite yol açabilir.

Tüberküloz

Dünya çapında yaygın olan ve ancak 20. yüzyılda antibiyotik streptomisinin ortaya çıkmasıyla tedavi edilebilen bir başka endemik hastalık.

Tedavi edilmediği takdirde ölüm oranı yüzde 50 civarındadır. Buna dünya nüfusunun dörtte birini enfekte ettiği tahmin edilen bir bakteri neden oluyor, ancak çoğu durumda aktif değil.

19. yüzyıldaki birçok salgında tüberküloz yetişkin nüfusun dörtte birinden fazlasını öldürdü.

Bugün bile dünya çapında yaklaşık sekiz milyon insan hastalanıyor ve iki milyonu ölüyor. 20. yüzyılda 100 milyondan fazla insanı öldürdüğü tahmin ediliyor.

Grip salgınları

Mevsimsel grip salgınları yaygın olmasına rağmen virüs belirli dönemlerde pandemilere yol açmıştır ve bunların yalnızca 20. yüzyılda üçü görülmüştür.

İspanyol gribine 1918-1920 virüsünün ölümcül H1N1 alt tipi neden oldu. yıl. Virüs yaklaşık yarım milyar insana bulaştı ve 50 ila 100 milyon arasında insanı öldürdü.

Çoğunlukla çocukları ve yaşlıları etkileyen yaygın gribin aksine, İspanyol gribi gençlerin yanı sıra bağışıklık sistemi zayıf olmayan kişilerde de ciddi sorunlara neden oldu.

Asya gribi, 1956’da Çin’de ortaya çıkan ve 1958’e kadar süren H2N2 alt tipindeki A influenza salgınıydı.

Çin’in büyük bir kısmına, Hong Kong’a, Singapur’a ve ABD’ye yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü yaklaşık iki milyon kişinin öldüğünü söylüyor.

Hong Kong gribi, influenza A virüsünün H3N2 suşunun neden olduğu bir grip salgınıydı. İlk vakanın rapor edildiği 13 Temmuz 1968’den Singapur ve Vietnam’a yayılması 17 gün sürdü ve sonraki üç ay boyunca. küresel bir sorun haline geldi. Düşük ölüm oranına rağmen (yüzde 0,5), yalnızca Hong Kong’da 500.000’i olmak üzere yaklaşık bir milyon insan öldü.

HIV bir salgın

İlk kez 1976 yılında Afrika ülkesi Kongo’da tanımlanan HIV, küresel bir salgın haline geldi ve 1981’den bu yana 36 milyondan fazla kişinin hayatına mal oldu. Şu anda 31 ila 36 milyon kişi enfekte olup, bunların 21’i Sahra altı Afrika’dadır.