Gizemli virüs küresel salgın alarmı mı veriyor?

Bilim dünyası, Latin Amerika’dan yayılan ve Zika ile Dang hummasına benzer ateşli hastalıklara yol açan gizemli bir virüsün potansiyel küresel tehdidiyle karşı karşıya. Oropouche virüsü olarak adlandırılan bu etkenin, son araştırmalarla sanılandan çok daha yaygın olduğu ortaya çıkarken, özellikle hamileler için taşıdığı riskler endişe yaratıyor. Uzmanlar, küresel iklim değişikliğinin bu sessiz yayılımda kritik bir rol oynayabileceğine dikkat çekiyor.

Almanya’dan Şok Eden Araştırma: Virüs Sandığımızdan Çok Daha Yaygın!

Almanya’nın saygın tıp araştırma merkezlerinden Charite – Universitatsmedizin Berlin’deki bilim insanlarının yürüttüğü kapsamlı bir çalışma, Oropouche virüsünün Latin Amerika kıtasında yaygın olmasına rağmen büyük ölçüde göz ardı edildiğini ve teşhis edilemediğini gün yüzüne çıkardı.

Prestijli tıp dergisi The Lancet Infectious Diseases’da yayımlanan çarpıcı araştırma sonuçlarına göre, Charite Viroloji Enstitüsü ve Alman Enfeksiyon Araştırmaları Merkezi’nden Prof. Jan Felix Drexler, “Elde ettiğimiz veriler, Oropouche virüsünün Latin Amerika’da devasa boyutlarda, tanı konulamamış bir halk sağlığı sorunu olduğunu açıkça gösteriyor. Hatta bazı hassas bölgelerde her on kişiden birinin geçmişte bu virüse yakalanmış olabileceği ihtimali yüksek” şeklinde konuştu. Bu tespit, virüsün yaygınlığına dair mevcut bilgileri alt üst ediyor.

Belirtiler Hafif Ancak Potansiyel Riskler Ciddi

İlk olarak 1950’li yıllarda tanımlanan Oropouche virüsü, uzun yıllar boyunca sınırlı sayıda vaka ile biliniyordu. Ancak 2023’ün sonlarından itibaren bildirilen vaka sayısı şaşırtıcı bir şekilde 20 bini aştı. Dahası, bu vakalar arasında iki genç kadının hayatını kaybettiği ve bazı gebeliklerde düşük veya bebeklerde ciddi gelişim bozukluklarına neden olduğu yönünde endişe verici raporlar mevcut.

Virüsün tipik belirtileri arasında ateş, şiddetli titreme, dayanılmaz baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, mide bulantısı ve rahatsız edici deri döküntüleri yer alıyor. Ancak uzmanların en büyük endişesi, gebelik döneminde bu virüse maruz kalmanın fetüs üzerindeki potansiyel etkileri. Prof. Drexler bu konuda, “Zika virüsünde olduğu gibi ciddi doğumsal bozukluklara yol açıp açmadığını henüz kesin olarak bilmiyoruz. Ancak elimizdeki ilk bulgular, Oropouche’un etkilerinin Zika kadar ağır olmayabileceği yönünde işaretler veriyor” ifadelerini kullandı. Şu an için Oropouche virüsüne karşı geliştirilmiş spesifik bir aşı veya özel bir tedavi yöntemi bulunmuyor.

İklim Değişikliği Salgını Tetikliyor mu?

Araştırmacılar, virüsün yayılım dinamiklerini anlamak için 2001 ile 2022 yılları arasında Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvador ve Peru’da titizlikle toplanan 9 bin 400’ü aşkın kan örneğini detaylı bir şekilde inceledi. Elde edilen bulgular, Latin Amerika genelinde her 100 kişiden yaklaşık 6’sında bu tehlikeli virüse karşı antikor tespit edildiğini gösteriyor.

Özellikle Amazon bölgesi gibi düşük rakımlı ve sürekli sıcak iklimin hakim olduğu bölgelerde enfeksiyon oranları yüzde 10’un üzerine çıkarken, yüksek rakımlı serin bölgelerde bu oranın çok daha düşük olduğu gözlemlendi. Araştırma ekibi, gelişmiş makine öğrenimi tekniklerini kullanarak virüsün yayılımında etkili olan kritik çevresel ve demografik faktörleri derinlemesine analiz etti. Sonuçlar, sürekli yüksek sıcaklık ve yoğun yağış gibi iklim koşullarının virüsün yayılmasında başrol oynadığını ortaya koydu. Bilim insanları, küresel iklim değişikliğinin etkileriyle birlikte El Niño gibi ekstrem hava olaylarının da mevcut salgını tetiklemiş olabileceği hipotezini öne sürüyor.

Prof. Drexler, bu kritik bağlantıya dikkat çekerek, “Eğer küresel iklim değişikliği bu hızla devam ederse, Oropouche virüsünün yayılım alanları daha da genişleyebilir ve enfeksiyon oranları artabilir” uyarısında bulundu. Bu durum, virüsün gelecekte küresel bir sağlık tehdidi haline gelme potansiyelini artırıyor.

En Büyük Risk Altındaki Bölge: Amazon

Yapılan detaylı haritalandırma çalışmaları, virüsün en yoğun olarak görüldüğü bölgenin devasa Amazon Yağmur Ormanları olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Ancak Orta Amerika, Karayip adaları ve Brezilya’nın güney ve kıyı bölgelerinde de yüksek enfeksiyon riski bulunduğu belirlendi.

Prof. Drexler, virüsün yaygınlığına dair çarpıcı bir tespitte bulunarak, “Oropouche, büyük bir olasılıkla Latin Amerika kıtasında böcek ısırıklarıyla bulaşan en yaygın virüslerden biri haline gelmiş durumda. Bu nedenle, Dang humması ve chikungunya gibi diğer tehlikeli arbovirüsler kadar dikkatle ve yakından izlenmesi gerekiyor” dedi.

Uzmanlardan Kritik Korunma Çağrısı

Virüsün bulaşmasında başrolü, halk arasında “görünmez sinekler” olarak bilinen ve sadece 3 milimetre büyüklüğündeki Culicoides paraensis türü küçük bir sinek oynuyor. Bu mikroskobik sineklerin, standart cibinliklerin ince gözeneklerinden bile geçebilecek kadar küçük olması, korunmayı zorlaştırıyor.

Uzmanlar, riskli bölgelerde bulunacak kişilerin alması gereken önlemleri sıralıyor: vücudu tamamen kapatan uzun kollu ve uzun paçalı giysiler giymek, DEET veya icaridin içeren etkili sinek kovucular kullanmak ve özellikle uyurken ince gözenekli özel cibinliklerden faydalanmak. Özellikle hamile kadınların bu potansiyel riskli bölgelere seyahat etmeden önce mutlaka bir doktora danışmaları ve gerekli önlemleri almaları hayati önem taşıyor.

Latin Amerika’da hızla yayılan bu gizemli virüsün küresel bir tehdit haline gelme potansiyeli göz önüne alındığında, bilim dünyasının ve sağlık otoritelerinin bu sessiz tehlikeye karşı teyakkuza geçmesi ve gerekli önlemleri ivedilikle hayata geçirmesi gerekiyor.

Kaynak: Sciencealert-kliniksaglik.com