Bebeklerde kusma ve ishalde ebeveynlerin en çok merak ettikleri 10 soru ve uzman cevapları

Bebek sahibi ebeveynlerin en sık karşılaştığı ve kafalarını karıştıran “bebeklerde kusma ve ishal” konusuna odaklanıyoruz. Çocuk sağlığı uzmanları, bu durumun nedenlerini, belirtilerini ve ne zaman endişelenmek gerektiğini açıklıyor. İşte ebeveynlerin en çok merak ettiği 10 soru ve uluslararası sağlık kuruluşları ile saygın tıp dergilerinden derlenen bilimsel cevaplar:

1. Bebeğim neden sık sık kusuyor, bu normal mi? (Reflü ve normal kusma ayrımı)

Bebeklerde ilk aylarda görülen küçük miktarlarda, beslendikten sonraki 1-2 saat içinde olan ve bebeğin genel durumunu etkilemeyen kusmalar genellikle reflüdür ve fizyolojik olabilir. Ancak fışkırır tarzda, sürekli, kilo kaybına yol açan veya diğer belirtilerle (huzursuzluk, öksürük) birlikte olan kusmalar normal değildir ve doktora gösterilmelidir. (Kaynak: Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition)

2. İshal olan bebeğime ne yedirmeliyim, hangi yiyeceklerden kaçınmalıyım?

İshal sırasında en önemli şey sıvı kaybını önlemektir. Anne sütü alan bebekler sık sık emzirilmelidir. Mama alan bebeklere oral rehidrasyon solüsyonları (ORS) doktor tavsiyesiyle verilebilir. Pirinç lapası, muz, elma püresi ve tost gibi hafif ve kolay sindirilebilir gıdalar önerilebilir. Yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır. (Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü – WHO Recommendations for the Management of Diarrhoea and Pneumonia in Children)

3. Bebeğimde sıvı kaybı (dehidratasyon) olup olmadığını nasıl anlarım? (Belirtiler ve kontrol yöntemleri)

Dehidratasyon belirtileri arasında idrar sıklığında azalma (bezin daha az ıslak olması), ağız ve dil kuruluğu, gözyaşı olmaması, bıngıldağın çökük olması, cilt elastikiyetinde azalma (cildin çimdiklendikten sonra yavaşça düzelmesi), huzursuzluk veya aşırı uyku hali yer alır. Bu belirtilerden herhangi biri varsa derhal doktora başvurulmalıdır. (Kaynak: Amerikan Pediatri Akademisi – American Academy of Pediatrics Clinical Practice Guideline on the Diagnosis and Management of Dehydration in Children)

4. Kusma ve ishal ne kadar sürerse doktora gitmeliyim? (Alarm zilleri ve zaman çizelgesi)

Özellikle 6 aydan küçük bebeklerde kusma veya ishalin 1-2 günden uzun sürmesi, ateşin 38°C ve üzerinde olması, kanlı kusmuk veya dışkı, şiddetli karın ağrısı, beslenmeyi reddetme veya dehidratasyon belirtileri varsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Daha büyük bebeklerde de belirtiler şiddetliyse veya birkaç gün içinde düzelme olmazsa tıbbi yardım alınmalıdır. (Kaynak: Ulusal Sağlık Enstitüleri – National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases)

5. Bebeklerde kusma ve ishale iyi gelen evde uygulayabileceğim yöntemler nelerdir? (Destekleyici bakım)

En önemli destekleyici bakım yeterli sıvı alımını sağlamaktır. Anne sütü veya ORS küçük ve sık aralıklarla verilmelidir. Bebeğin rahat etmesi için uygun pozisyon verilmesi ve ateş varsa doktor tavsiyesiyle ateş düşürücü kullanılması faydalı olabilir. Kendi kendine ilaç tedavisi kesinlikle uygulanmamalıdır. (Kaynak: İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi – National Health Service – NHS)

6. Rotavirus aşısı bebeğimi kusma ve ishalden ne kadar korur? (Aşı etkinliği ve önemi)

Rotavirus aşısı, bebeklerde şiddetli kusma ve ishale neden olan rotavirus enfeksiyonuna karşı oldukça etkilidir. Aşı, hastaneye yatış ve ciddi komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltır. Aşı takvimine uygun olarak yapılması önerilir. (Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü – WHO recommendations for rotavirus vaccines)

7. Antibiyotikler bebeklerdeki kusma ve ishali tedavi eder mi? (Antibiyotiklerin yeri ve viral enfeksiyonlar)

Bebeklerdeki kusma ve ishalin en sık nedeni viral enfeksiyonlardır ve antibiyotikler virüslere karşı etkisizdir. Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlar tespit edildiğinde ve doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır. Gereksiz antibiyotik kullanımı antibiyotik direncine yol açabilir. (Kaynak: Amerikan Pediatri Akademisi – American Academy of Pediatrics policy statement on the judicious use of antibiotics for common pediatric infections)

8. Bebeğimin kakasında sümük veya kan görürsem ne yapmalıyım? (Ciddi belirtiler ve olası nedenler)

Bebek kakasında sümük veya kan görülmesi normal bir durum değildir ve enfeksiyon, alerji veya bağırsak sorunları gibi çeşitli nedenleri olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna başvurmak ve gerekli tetkiklerin yapılmasını sağlamak önemlidir. (Kaynak: Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition)

9. Mama değiştirmek bebeğimde kusma ve ishale neden olabilir mi? (Mama değişimi ve sindirim sistemi)

Bebeklerin sindirim sistemi hassas olabilir ve ani mama değişiklikleri kusma ve ishale yol açabilir. Mama değişikliği yapılması gerekiyorsa, yeni mamaya yavaş yavaş, eski mamayla karıştırılarak geçiş yapılması önerilir. Sorun devam ederse doktora danışılmalıdır. (Kaynak: İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi – National Health Service – NHS)

10. Yenidoğan bebeğim kusuyor ve ishal, bu çok mu tehlikeli? (Yenidoğanlarda dikkat edilmesi gerekenler)

Yenidoğan bebeklerde kusma ve ishal, özellikle sıvı kaybı riski yüksek olduğu için daha ciddiye alınmalıdır. Bu durumdaki bebekler vakit kaybetmeden bir doktora götürülmeli ve gerekli değerlendirme ile tedaviye başlanmalıdır. (Kaynak: Amerikan Pediatri Akademisi – American Academy of Pediatrics clinical report on the diagnosis and management of acute gastroenteritis in infants, children, and adolescents)

Kaynak:

• Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – WHO Recommendations for the Management of Diarrhoea and Pneumonia in Children
• Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) – American Academy of Pediatrics Clinical Practice Guideline on the Diagnosis and Management of Dehydration in Children
• Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) – National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases
• İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) – National Health Service
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – WHO recommendations for rotavirus vaccines
• Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) – American Academy of Pediatrics policy statement on the judicious use of antibiotics for common pediatric infections
• Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) – American Academy of Pediatrics clinical report on the diagnosis and management of acute gastroenteritis in infants, children, and adolescents
• Bebeklerde sık görülen hastalıklar nelerdir?- kliniksaglik.com