Kanserin tarihçesini hiç merak ettiniz mi?

Kanser ve tümör kelimeleri eş anlamlı olarak kullanılmasına karşın, 5 eş anlamlı kelimeler değildir. Tümör iyi huylu veya kötü huylu olabilir, fakat kanser terimi kötü huylu tümörler için kullanılır.

BABİL TABLETLERİNDE DE TANIMLANMIŞ

Kanser tarihine bakıldığında insanlık tarihi kadar eski olduğu görülmektedir. Tümörlerle ilgili tanımlara ilk olarak mısır papirüsleri, Babil çivi yazısı ve tabletleri ve eski hint yazmalarında rastlanmaktadır.

Edwin Smith papirüsünde sekiz vakada meme kanseri ile ilgili bilgiler tanımlanmış (M.Ö.3000), Ebers papirüsünde ilk kez yumuşak doku tümörlerinden ve deri, uterus, mide ve rektumda kanser oluşabileceğinden bahsedilmiş ve tümör tedavisinin öldürücü olabileceği belirtilmiştir. Babil tabletlerinde ise tümörler ve bunların çıkarılması tanımlanmıştır.

KANSER TERİMİNİ İLK KEZ HİPOKRAT KULLANMIŞ

Antik Yunan dönemine bakıldığında Hipokrat kanser terimini ilk defa organizmanın şifa bulmayan yeni yapılanmaları için kullanmıştır. Vücut yüzeyinde büyüyen ve genellikle ülser olan, kırmızı sıcak ve diğerlerinden farklı karakterde olup daha yavaş büyüyen şişliklere “karkinoma” demiştir.

Karkinoma Latincede yengeç anlamındadır. Yengece benzetmesinin nedeni kanser ağrısının yengeç ısırmasına benzemesi ve kanserin çevresinde dolgunlaşan damarları yengece benzettiği için bu ismi verdiği belirtilmektedir.

Hipokrat vücutta bulunan dört sıvı tanımlamış ve bunların müküs, kan, kara safra ve sarı safra olduğunu belirtmiştir. Eğer bu sıvılar arasında dengesizlik oluşursa hastalık ortaya çıkacağını belirtmiş, kanseri ise vücutta kara safra birikmesi olarak tanımlamıştır.

Tedavisinde ise; kan alma, hamam ve lavman önermiş. Eski Roma’da Galen tümörleri sınıflamıştır ve malign tümörleri ayırt etmiş ve kanser oluşumunu Hipokratla benzer şekilde açıklamış kara safrayı sorumlu tutmuştur.

Galen’in görüşleri 1300 yıl geçerliliğini sürdürmüş ve bu dönem boyunca kanser için diyet tedavisi uygulanmıştır.

1700’LÜ YILLARDA MİKROSKOP BULUNDU

Aydınlanma döneminde Willim Harvey  kan dolaşımını hemen hemen bugünküne yakın olarak tanımlamış ve Galen’in açıklamasını çürütmüştür. Ambroise Pare memedeki malign tümörlerin yayılımını açıklamıştır.

Morgagni 700 hastanın otopsisini yaparak vakaların 17’sinin kansere bağlı olduğunu açıklamış ve günümüzde bilinen birçok kanser türünü tanımlamış, primer tümörü sekonder 6 tümörden ayırmıştır.

Anton van Leeuwenhoek 1700’lü yıllarda mikroskopu bulmuş ancak 19. Yüzyılın başlarında tıp alanında kullanımı yaygınlaşmıştır. On dokuzuncu yüzyılın başlamasıyla kanser araştırmaları oldukça yaygınlaşmış, tanı, tedavi ve önleme çalışmalarında önemli adımlar atılmıştır.

Tıptaki gelişmelere paralel olarak kanserle ilgili araştırmalar da artmış, özellikle immünoterapi ve gen terapilerinde önemli gelişmeler olmuştur.

(Kemotrapi Alan Kanser Hastalarının Semptom Yönetiminde Kullandıkları Tamamlayıcı Tedavi Yaklaşımlarının Yaşam Kalitesine Etkisi Sema Üstündağ Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi)