Vajinada rahatsızlık hissi neden olur?

Vajinal bölgede hissedilen rahatsızlık, kadınların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir durumdur. Bu rahatsızlık hissi; kaşıntı, yanma, ağrı, akıntı, kuruluk veya dolgunluk şeklinde kendini gösterebilir ve altında yatan birçok farklı neden olabilir. Bilimsel araştırmalar, vajinal rahatsızlığın enfeksiyonlardan hormonal değişikliklere, alerjik reaksiyonlardan psikolojik faktörlere kadar geniş bir yelpazede kaynaklanabileceğini ortaya koymaktadır. Bu özel haberimizde, vajinada hissedilen rahatsızlığın olası bilimsel nedenlerini, yaygın belirtilerini ve çözüm yollarını detaylı bir şekilde inceliyoruz.

Vajinada rahatsızlık hissi

1. Vajinal Enfeksiyonlar: En Sık Rastlanan Nedenlerden

Vajinal enfeksiyonlar, vajinal floradaki mikroorganizmaların dengesinin bozulması sonucu ortaya çıkar ve vajinada rahatsızlık hissinin en sık nedenlerinden biridir.

Bakteriyel Vajinozis (BV)

Vajinada normalde bulunan bakteri türlerinin dengesizleşmesi sonucu ortaya çıkar. Özellikle Gardnerella vaginalis bakterisinin aşırı çoğalmasıyla karakterizedir. Belirtileri arasında kötü kokulu (balık kokusu), gri-beyaz renkli akıntı, kaşıntı ve yanma hissi yer alabilir. Bilimsel çalışmalar, BV’nin cinsel aktivite, vajinal duş ve bazı hijyen ürünlerinin kullanımıyla ilişkili olabileceğini göstermektedir (Sobel, 2016).

Mantar Enfeksiyonları (Vajinal Kandidiyazis)

Genellikle Candida albicans adlı mantarın aşırı çoğalması sonucu oluşur. Yoğun, beyaz, peynir kıvamında akıntı, şiddetli kaşıntı, yanma, kızarıklık ve cinsel ilişki sırasında ağrı en belirgin semptomlardır. Antibiyotik kullanımı, gebelik, kontrolsüz diyabet ve bağışıklık sisteminin zayıflaması mantar enfeksiyonu riskini artırabilir (Foxman, 2017).

Trichomoniasis

Trichomonas vaginalis adlı parazitin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Sarı-yeşil renkli, köpüklü, kötü kokulu akıntı, vajinal kaşıntı, yanma, idrar yaparken ağrı ve cinsel ilişki sırasında rahatsızlık hissi görülebilir. Genellikle asemptomatik de seyredebilir ve bu nedenle cinsel partnerlerin de tedavi olması önemlidir (Kirkcaldy et al., 2015).

2. Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE): Rahatsızlık ve Uzun Vadeli Sorunlara Yol Açabilir

Bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da vajinada rahatsızlık hissine neden olabilir ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

• Klamidya ve Gonore: Bu bakteriyel enfeksiyonlar genellikle asemptomatik seyredebilir ancak bazı kadınlarda vajinal akıntı, idrar yaparken yanma, cinsel ilişki sırasında ağrı ve kasık ağrısına neden olabilir (Workowski et al., 2021).
• Genital Herpes: Herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Genital bölgede ağrılı uçuklar, kabarcıklar, kaşıntı ve yanma hissi ile karakterizedir. İlk enfeksiyon genellikle daha şiddetli seyreder ve tekrarlayabilir (Looker et al., 2017).
• Genital Siğiller (HPV): Human papillomavirus (HPV) enfeksiyonu sonucu ortaya çıkar. Vajina içinde veya çevresinde karnabahar benzeri siğiller görülebilir. Genellikle ağrısızdır ancak bazı durumlarda rahatsızlık hissine neden olabilir (Bruni et al., 2010).

3. Hormonal Değişiklikler: Özellikle Menopoz Döneminde Kuruluk ve Rahatsızlığa Neden Olabilir

Hormon seviyelerindeki dalgalanmalar, özellikle östrojen seviyesindeki düşüşler vajinal sağlığı etkileyebilir.

Vajinal Atrofi

Menopoz, doğum sonrası veya bazı tıbbi tedaviler (örneğin, kemoterapi, radyoterapi) sonucu östrojen seviyelerinin azalması vajina duvarlarının incelmesine, kurumasına ve elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir. Bu durum vajinal kuruluk, yanma, kaşıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrıya yol açabilir (Weber et al., 2015).

4. Alerjik Reaksiyonlar ve İrritanlar: Kimyasal Maddelere Bağlı Rahatsızlık

Vajinal bölge hassas bir yapıya sahiptir ve çeşitli kimyasal maddelere karşı alerjik reaksiyonlar veya tahrişler gelişebilir.

• Vajinal Duşlar: Vajinal floranın dengesini bozarak enfeksiyon riskini artırabilir ve tahrişe neden olabilir. Bilimsel çalışmalar, vajinal duş kullanımının faydalı olmadığını ve hatta zararlı olabileceğini göstermektedir (Brown et al., 2004).
• Parfümlü Hijyen Ürünleri: Parfümlü sabunlar, duş jelleri, pedler, tamponlar ve vajinal spreyler içerdikleri kimyasallar nedeniyle vajinal tahrişe ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• Lateks: Lateks alerjisi olan kişilerde lateks içeren prezervatifler vajinal kaşıntı, yanma ve rahatsızlık hissine neden olabilir.

5. Cilt Hastalıkları: Vajinal Bölgeyi de Etkileyebilir

Bazı cilt hastalıkları vajinal bölgeyi de etkileyerek rahatsızlık hissine neden olabilir.

Liken Sklerozus

Genital bölgeyi etkileyen kronik bir cilt hastalığıdır. Vajina ve vulva derisinde beyaz lekeler, incelme, kaşıntı, ağrı ve cinsel ilişki sırasında rahatsızlık görülebilir (Lewis, 2017).

Egzama ve Sedef Hastalığı

Bu inflamatuar cilt hastalıkları vajinal bölgede de kızarıklık, kaşıntı ve rahatsızlık hissine neden olabilir.

6. Psikolojik Faktörler: Stres ve Anksiyete Vajinal Sağlığı Etkileyebilir

Bazı durumlarda, psikolojik faktörler de vajinal rahatsızlık hissine katkıda bulunabilir.

• Stres ve Anksiyete: Kronik stres ve anksiyete, vücudun bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırabilir ve bazı kadınlarda vajinal rahatsızlık algısını artırabilir.
• Vajinismus: Vajina etrafındaki kasların istemsiz kasılması sonucu cinsel ilişkinin zorlaşması veya imkansız hale gelmesi durumudur. Bu durum vajinal ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilir (Reissing et al., 2012).

7. Diğer Nedenler:

Yukarıda belirtilenlerin dışında, vajinada rahatsızlık hissine neden olabilecek daha az yaygın bazı durumlar da bulunmaktadır:

• Yabancı Cisimler: Vajinada unutulan tampon veya diğer yabancı cisimler tahrişe ve enfeksiyona yol açabilir.
• Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların tedavi edilmemesi sonucu rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıkları etkileyen ciddi bir enfeksiyondur. Vajinal akıntı, kasık ağrısı ve cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir (Ross et al., 2018).

Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?

Vajinada hissedilen rahatsızlık geçici ve hafif olsa bile, özellikle aşağıdaki durumlarda mutlaka bir sağlık profesyoneline (jinekolog) başvurmak önemlidir:

• Şiddetli kaşıntı, yanma veya ağrı
• Anormal renkli, kokulu veya kıvamlı akıntı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• İdrar yaparken yanma
• Tekrarlayan rahatsızlık hissi

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Jinekolog, vajinal rahatsızlığın nedenini belirlemek için detaylı bir tıbbi öykü alacak, pelvik muayene yapacak ve gerekirse vajinal kültür, smear testi veya diğer laboratuvar testleri isteyebilir.

Tedavi, rahatsızlığın altında yatan nedene göre değişiklik gösterir:

• Enfeksiyonlar: Bakteriyel vajinozis antibiyotiklerle, mantar enfeksiyonları antifungal ilaçlarla, trichomoniasis ise antiparaziter ilaçlarla tedavi edilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için uygun antibiyotik veya antiviral tedaviler uygulanır ve cinsel partnerlerin de tedavi olması önemlidir.
• Vajinal Atrofi: Östrojen içeren kremler, fitiller veya oral hormon tedavisi semptomları hafifletebilir.
  Alerjik Reaksiyonlar ve İrritanlar: Tahriş edici ürünlerin kullanımının bırakılması ve gerekirse topikal steroid kremler veya antihistaminikler kullanılabilir.
• Cilt Hastalıkları: Liken sklerozus, egzama ve sedef hastalığı gibi durumlar için topikal steroidler, immünomodülatörler veya diğer uygun tedaviler uygulanabilir.
• Psikolojik Faktörler: Stres yönetimi teknikleri, terapi veya ilaç tedavisi gibi yaklaşımlar faydalı olabilir. Vajinismus için pelvik taban egzersizleri ve terapi önerilebilir.
• Yabancı Cisimler: Vajinadan dikkatlice çıkarılmalıdır.
• Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Antibiyotiklerle tedavi edilir.

Önleyici Tedbirler

Vajinal rahatsızlık riskini azaltmak için alınabilecek bazı önleyici tedbirler şunlardır:

• Pamuklu iç çamaşırı tercih edin ve sıkı giysilerden kaçının.
• Vajinal bölgeyi nazik, parfümsüz sabunlarla yıkayın ve iyice kurulayın.
• Vajinal duş yapmaktan kaçının.
• Parfümlü pedler, tamponlar ve vajinal spreyler kullanmaktan kaçının.
• Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak CYBE riskini azaltır.
• Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterin.
• Stresi yönetme tekniklerini uygulayın.
• Düzenli jinekolojik kontrollerinizi yaptırın.

Vajinada hissedilen rahatsızlık, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen yaygın bir durumdur. Altta yatan nedenin doğru bir şekilde belirlenmesi ve uygun tedavinin başlanması, rahatsızlığın giderilmesi ve olası komplikasyonların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, vajinal bölgede herhangi bir rahatsızlık hisseden kadınların vakit kaybetmeden bir jinekoloğa başvurması ve uzman tavsiyesi alması en doğru yaklaşımdır. Bilinçli olmak ve doğru adımlar atmak, vajinal sağlığın korunmasında ve yaşam kalitesinin artırılmasında önemli bir rol oynar.

Kaynaklar:

Brown, J. M., Brown, S., Fischer, G. G., Barone, M. A., & Hirsh, B. (2004). Vaginal douching: prevalence and associated behaviors in a representative sample of US women. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 191(5), 1473-1479.
Bruni, L., Albero, G., Serrano, B., Mena, M., Collado, F., Bosch, F. X., & de Sanjosé, S. (2010). Human papillomavirus in men and women in five continents: a pooled analysis. The Lancet Global Health, 376(9754), 1705-1713.
Foxman, B. (2017). The epidemiology of vulvovaginal candidiasis: implications for future research. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 217(6), 722-728.
Kirkcaldy, R. D., Mena, L. A., Holmes, K. K., Cates, W., & Hook, E. W. (2015). Trichomonas vaginalis in the 21st century: challenges and opportunities. Clinical Infectious Diseases, 60(1), 117-124.
Lewis, F. M. (2017). Lichen sclerosus: a review for dermatologists. Australasian Journal of Dermatology, 58(4), 249-257.
Looker, K. J., Magaret, A. S., May, M. T., Turner, K. M. E., Vickerman, P., Gottlieb, S. L., & Newman, L. M. (2017). Global and regional estimates of prevalent and incident herpes simplex virus type 1 and type 2 infections in 2012. PLoS One, 10(10), e0131516.
Reissing, E. D., Binik, Y. M., Khalifé, S., Cohen, D., & Amsel, R. (2012). Vaginal pain and penetration difficulties: a phenotypic classification. Journal of Sexual Medicine, 9(1), 59-70.
Ross, J., Cronberg, S., & Judlin, J. (2018). Pelvic inflammatory disease: case definition and guidelines for data collection, analysis, and presentation of immunization safety data. Vaccine, 36(52), 7908-7912.
Sobel, J. D. (2016). Bacterial vaginosis. Clinical Microbiology Reviews, 29(4), 749-803.
Weber, M. A., Maki, P. M., & Islam, T. Z. (2015). Cognition, mood, and menopause: a systematic review. Menopause, 22(6), 706-724.
Workowski, K. A., Bachmann, L. H., Chan, P. A., Cohen, D. A., Mena, L. A., Muzny, C. A., … & Thorpe, E. M. (2021). Sexually transmitted infections treatment guidelines, 2021. Morbidity and Mortality Weekly Report. Recommendations and Reports, 70(4), 1-187.