İmmünsupresif ilaç nedir?

İmmünsupresif ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayan veya engelleyen ilaçlardır.

Bu ilaçlar, vücudun kendi dokularına saldırdığı otoimmün hastalıkların tedavisinde veya organ nakli yapılan hastaların organ reddini önlemek için kullanılır.

İmmünsupresif ilaçlar, bağışıklık sisteminin aktivitesini azaltarak, iltihaplanmayı, doku hasarını ve hastalık belirtilerini azaltmaya yardımcı olur.

Ancak, bu ilaçlar aynı zamanda enfeksiyon, kanama, kısırlık, kanser gibi ciddi yan etkileri olabilir. Bu nedenle, bu ilaçları kullanan hastaların düzenli olarak takip edilmesi ve kan testlerinin yapılması gerekmektedir.

İmmünsupresif ilaçların  sınıflandırması:

• Glukokortikoidler: Bu ilaçlar, prednizon, deksametazon ve hidrokortizon gibi kortizon hormonlarıdır. Alerjik, iltihaplı ve otoimmün hastalıkları baskılamak için kullanılırlar. Ayrıca, organ nakli sonrası organ reddini önlemek için de verilirler. Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin sitokin üretimini inhibe ederek ve lipokortin-1 sentezini uyararak etki gösterirler. Bu ilaçların uzun süreli kullanımı, kilo alma, kemik erimesi, yüksek tansiyon, şeker hastalığı gibi yan etkilere neden olabilir.

• Sitostatikler: Bu ilaçlar, hücre bölünmesini engellerler. Otoimmün hastalıklarda ve kötü huylu hastalıkların tedavisinde kullanılırlar. Hem T hücrelerinin hem de B hücrelerinin çoğalmasını etkilerler. En yüksek etkinliklerinden dolayı en sık pürin analogları (azatioprin, metotreksat, mikofenolat mofetil) uygulanır. Alkilleyici ajanlar (siklofosfamid, nitrosoüreler, platin bileşikleri) ve antimetabolitler (florourasil, metotreksat) de sitostatik ilaçlara dahildir. Bu ilaçların da kanama, enfeksiyon, kısırlık, kanser gibi yan etkileri olabilir.

• Antikorlar: Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin belirli hedeflerine yönelik olarak üretilen protein molekülleridir. Organ nakli sonrası veya otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sisteminin zararlı etkilerini bloke etmek için kullanılırlar. Örnek olarak, rituksimab (B hücrelerine karşı), basiliksimab (IL-2 reseptörüne karşı), alemtuzumab (CD52 antijenine karşı), infliksimab (TNF-alfa’ya karşı) verilebilir. Bu ilaçların da alerjik reaksiyon, enfeksiyon, kanser gibi yan etkileri olabilir.

• İmmünofilinler üzerinde etkili ilaçlar: Bu ilaçlar, immünofilinler adı verilen proteinlere bağlanarak, bağışıklık sisteminin aktivasyonunu engellerler. Organ nakli sonrası, organ reddini önlemek için kullanılırlar. Örnek olarak, siklosporin, takrolimus, sirolimus, everolimus verilebilir. Bu ilaçların da böbrek hasarı, yüksek tansiyon, diyabet, enfeksiyon gibi yan etkileri olabilir.

• Diğer ilaçlar: Bu grupta, bağışıklık sistemini baskılayan ancak diğer gruplara girmeyen ilaçlar yer alır. Örnek olarak, tofasitinib (Janus kinaz inhibitörü), hidroksiüre (sitostatik), levamisol (immünmodülatör), timalin (timus hormonu) verilebilir. Bu ilaçların da çeşitli yan etkileri olabilir.