Böbrek hasarında en çok bilinen belirtiler

Böbrekler, vücudumuz için hayati öneme sahip organlardır; kanı süzerek atık maddeleri ve fazla sıvıyı temizler, hormon üretir ve kan basıncını düzenler. Böbrek hasarı veya kronik böbrek hastalığı (KBH) genellikle sinsice ilerler ve erken evrelerde belirgin semptomlar göstermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe bazı yaygın belirtiler ortaya çıkmaya başlar. İşte böbrek hasarında en çok bilinen belirtiler:

Yorgunluk ve Halsizlik

Böbrekler düzgün çalışmadığında, toksinler ve atık maddeler kanda birikir. Bu durum, kişide sürekli bir yorgunluk, halsizlik ve genel bir bitkinlik hissine yol açar. Ayrıca, böbreklerin eritropoietin hormonu üretimindeki azalma kansızlığa (anemi) neden olabilir ki bu da yorgunluğun başlıca sebeplerindendir.

Uyku Problemleri

Kanda biriken toksinler, uykuya dalmada zorluk, uyku apnesi veya huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozukluklarına yol açabilir. Bu durum, yorgunluğu daha da kötüleştiren bir kısır döngü oluşturur.

Ciltte Kuruluk ve Kaşıntı

Böbrekler vücuttan atık maddeleri uzaklaştıramadığında, bu atıklar ciltte birikebilir. Bu durum, ciltte aşırı kuruluk, kaşıntı ve pul pul dökülmeye neden olabilir. Ciltte renk değişiklikleri (solukluk veya sararmış bir ton) de görülebilir.

İdrar Değişiklikleri

Böbrek sorunlarının en belirgin işaretlerinden biri idrar alışkanlıklarındaki değişimlerdir:

• Sık idrara çıkma, özellikle geceleri (noktüri).
• İdrarda köpüklenme (idrarda protein bulunması nedeniyle).
• İdrarın renginde değişiklik (koyu renk, kırmızımsı veya çay rengi).
• Kanlı idrar (hematüri).
• Daha az veya daha fazla idrar miktarı.

Ayaklarda ve Ayak Bileklerinde Şişme (Ödem)

Böbrekler fazla sodyum ve sıvıyı vücuttan atamadığında, bu durum vücutta sıvı birikmesine yol açar. En sık ayaklarda, ayak bileklerinde, bacaklarda ve ellerde şişme (ödem) olarak kendini gösterir. Göz çevresinde de sabahları şişlik fark edilebilir.

Kas Krampları ve Zayıflık

Böbrek fonksiyon bozukluğu, elektrolit dengesizliklerine (özellikle kalsiyum ve fosfor seviyelerindeki bozukluklar) yol açabilir. Bu durum, kas krampları, kas güçsüzlüğü ve bazen de kemik ağrılarına neden olabilir.

İştah Kaybı ve Mide Bulantısı/Kusma

Kanda biriken atık maddeler, iştah kaybına, metalik bir tada ve mide bulantısı veya kusmaya yol açabilir. Bu durum kilo kaybına da neden olabilir.

Nefes Darlığı

• Böbrek hastalığı ile ilişkili nefes darlığının birkaç nedeni olabilir:
• Vücutta biriken fazla sıvı, akciğerlerde sıvı birikmesine (pulmoner ödem) neden olabilir.
• Anemi (kansızlık) nedeniyle vücut dokularına yeterli oksijen taşınamaması.

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)

Böbrekler kan basıncını düzenleyen hormonlar ürettiği için, böbrek hasarı genellikle yüksek tansiyona neden olur veya mevcut yüksek tansiyonu kötüleştirir. Yüksek tansiyon, böbrek hastalığının hem nedeni hem de sonucu olabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, özellikle de kronikleşmişse, mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Erken teşhis ve tedavi, böbrek hasarının ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmak için hayati öneme sahiptir. Böbrek hastalığı genellikle sinsi ilerlediğinden, risk faktörleriniz varsa (diyabet, yüksek tansiyon, aile öyküsü) düzenli taramalar yaptırmak önemlidir.

Kaynaklar:

• National Kidney Foundation (NKF): Symptoms of Kidney Disease. https://www.kidney.org/atoz/content/kidney_disease_basics
• Mayo Clinic: Chronic kidney disease – Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-kidney-disease/symptoms-causes/syc-20354521
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Chronic Kidney Disease (CKD) Basics. https://www.cdc.gov/kidneydisease/basics.html
• American Academy of Family Physicians (AAFP) – FamilyDoctor.org: Chronic Kidney Disease (Basit anlatım): https://familydoctor.org/condition/chronic-kidney-disease/