Hangi virüs M harfiyle başlar?

Virüsler, mikroskobik boyutta olmalarına rağmen, insan sağlığı üzerinde büyük etkilere sahip olabilen enfeksiyon etkenleridir. “M” harfiyle başlayan virüsler arasında, dünya genelinde sağlık sorunlarına yol açan bazı önemli örnekler şunlardır:

Marburg Virüsü

• Hastalık: Marburg Virüs Hastalığı (MVH) veya Marburg Kanamalı Ateşi.
• Özellikleri: Filoviridae ailesine ait, son derece ölümcül, şiddetli kanamalı ateşe neden olan bir RNA virüsüdür. Doğal konakçısı Afrika meyve yarasası (Rousettus aegyptiacus) olarak bilinir.
• Yayılımı: Enfekte hayvanlardan insanlara veya enfekte insanlardan doğrudan kan, vücut sıvıları ve kontamine yüzeylerle temas yoluyla bulaşır.
• Belirtileri: Yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, kas ağrıları, ardından ishal, kusma ve sıklıkla kanamalarla seyreder. Ölüm oranı oldukça yüksektir.

Ebola virüsü ile aynı virüs ailesindendir ve benzer klinik tabloya yol açar.

Maymun Çiçeği Virüsü (MPOX/Monkeypox Virus)

• Hastalık: Mpox (Maymun Çiçeği Hastalığı).
• Özellikleri: Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsine ait bir DNA virüsüdür. Çiçek hastalığına neden olan Variola virüsü ile akrabadır, ancak genellikle daha hafif seyirli bir hastalığa yol açar.
• Yayılımı: Öncelikle enfekte hayvanlardan (özellikle kemirgenler ve primatlar) insanlara bulaşan zoonotik bir hastalıktır. Ancak insandan insana yakın temasla (cilt lezyonları, solunum damlacıkları ve kontamine nesneler yoluyla) da yayılabilir. Özellikle 2022’de küresel bir salgına neden olmuştur.
• Belirtileri: Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve tipik olarak su çiçeği benzeri döküntüler görülür.

Kızamık Virüsü (Measles Virus / Morbillivirus)

• Hastalık: Kızamık (Rubeola).
• Özellikleri: Paramyxoviridae ailesine ait yüksek derecede bulaşıcı bir RNA virüsüdür.
• Yayılımı: Enfekte kişilerin öksürmesi veya hapşırmasıyla havaya yayılan damlacıklar yoluyla kolayca bulaşır. Havada 2 saate kadar canlı kalabilir.
• Belirtileri: Ateş, öksürük, burun akıntısı, kırmızı sulu gözler (konjonktivit) ve ardından tipik kırmızı, lekeli döküntüler. Ciddi komplikasyonlara yol açabilir, ancak aşı ile önlenebilir bir hastalıktır.

Kabakulak Virüsü (Mumps Virus)

• Hastalık: Kabakulak.
• Özellikleri: Paramyxoviridae ailesine ait bir RNA virüsüdür.
• Yayılımı: Enfekte kişilerin solunum yolu salgıları (öksürme, hapşırma, konuşma) yoluyla bulaşır.
• Belirtileri: Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, iştahsızlık ve en belirgin olarak tükürük bezlerinin (özellikle kulak altındaki parotis bezlerinin) şişmesi. Komplikasyon olarak menenjit, pankreatit ve testis/yumurtalık iltihabı görülebilir. Aşı ile önlenebilir bir hastalıktır.

MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus)

• Hastalık: Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS).
• Özellikleri: Coronaviridae ailesine ait bir RNA virüsüdür. Zoonotik kökenli olduğu ve develerden insanlara bulaştığı düşünülmektedir.
• Yayılımı: Hayvan temasıyla veya enfekte insanlardan solunum yolu damlacıklarıyla bulaşabilir.
• Belirtileri: Ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi ağır solunum yolu semptomlarına neden olabilir. Özellikle yaşlılarda ve altta yatan sağlık sorunları olan kişilerde ölümcül olabilir.

Bu virüsler, dünya genelinde halk sağlığı için farklı seviyelerde tehdit oluştursa da, bilimsel araştırmalar ve aşı geliştirme çabaları sayesinde birçoğunun yayılımı kontrol altına alınabilmektedir.

Kaynaklar

• World Health Organization (WHO) – Marburg virus disease: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/marburg-virus-disease
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Mpox (Monkeypox): https://www.cdc.gov/poxvirus/mpox/index.html
• CDC – Measles (Rubeola): https://www.cdc.gov/measles/index.html
• CDC – Mumps: https://www.cdc.gov/mumps/index.html
• CDC – MERS (Middle East Respiratory Syndrome): https://www.cdc.gov/coronavirus/mers/index.html
• Mayo Clinic – Diseases and Conditions that Start with M: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/index?letter=M
• European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) – Infectious disease topics (M): https://www.ecdc.europa.eu/en/all-topics
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/saglik-haberleri-saglik-personel-alimi/hangi-hastalik-20-milyon-insani-oldurdu-14335