Freud’un savunduğu temel görüşler ve psikanaliz kuramı

Sigmund Freud, psikolojinin en etkili ve tartışmalı figürlerinden biridir. Psikanaliz adını verdiği kuramıyla insan zihninin derinliklerine inmiş ve modern psikolojinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Freud’un savunduğu temel görüşler şu şekilde özetlenebilir:

Freud’a göre insan davranışlarının temelinde bilinçdışı süreçler yatar. Bilinçdışı, bastırılmış arzu, dürtü, travma ve anıların deposudur ve bireyin düşünce, duygu ve davranışlarını derinden etkiler. Freud, rüyalar, dil sürçmeleri ve nevrotik belirtiler gibi olguların bilinçdışına açılan birer kapı olduğuna inanmıştır.

Freud, insan gelişiminin doğumdan ergenliğe kadar belirli psikoseksüel evrelerden geçtiğini savunmuştur. Bu evrelerde (oral, anal, fallik, latent ve genital) libidonun (cinsel enerji) farklı vücut bölgelerine odaklandığını ve bu evrelerde yaşanan çatışmaların yetişkinlik kişiliğini şekillendirdiğini ileri sürmüştür.

Freud, zihni üç temel yapıya ayırmıştır

• İd (Altbenlik): İlkel dürtülerin ve arzuların (özellikle cinsel ve saldırgan) kaynağıdır. Haz ilkesine göre hareket eder ve anında tatmin arayışındadır.
• Ego (Benlik): Gerçeklik ilkesine göre hareket eder. İd’in dürtülerini gerçek dünyanın kısıtlamalarıyla uzlaştırarak tatmin etmenin yollarını arar. Bilinçli düşünce ve algı süreçlerini içerir.
• Süperego (Üstbenlik): Toplumsal kurallar, ahlaki değerler ve vicdanı temsil eder. Ebeveynlerden ve toplumdan öğrenilen doğru ve yanlış kavramlarını içerir.

Savunma Mekanizmaları

Ego, id ve süperego arasındaki çatışmalardan doğan kaygıyla başa çıkmak için çeşitli savunma mekanizmaları geliştirir. Bastırma, yansıtma, inkar, yüceltme, yer değiştirme gibi mekanizmalar bireyin rahatsız edici duygu ve düşüncelerden korunmasına yardımcı olur.

Psikolojik Sorunların Kaynağı

Freud’a göre psikolojik sorunların temelinde çözümlenmemiş bilinçdışı çatışmalar ve bastırılmış travmalar yatar. Özellikle erken çocukluk döneminde yaşanan deneyimler ve bu dönemdeki psikoseksüel evrelerdeki saplanmalar yetişkinlikte nevroz, anksiyete ve diğer psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.

Psikanalitik Terapi

Freud, psikolojik sorunları anlamak ve tedavi etmek için psikanalitik terapi yöntemini geliştirmiştir. Bu terapi sürecinde serbest çağrışım, rüya analizi ve transferans gibi teknikler kullanılarak bilinçdışındaki çatışmaların bilinç düzeyine çıkarılması ve çözümlenmesi amaçlanır.

Freud, insan davranışlarının büyük ölçüde bilinçdışı süreçler tarafından yönlendirildiğini, erken çocukluk deneyimlerinin kişilik gelişiminde kritik bir rol oynadığını ve psikolojik sorunların temelinde bilinçdışı çatışmaların yattığını savunmuştur. Psikanaliz kuramı, psikoloji alanında devrim yaratmış ve sonraki birçok kuram ve terapi yaklaşımına temel oluşturmuştur.

Kaynaklar:

• Uskudar Üniversitesi. “Sigmund FREUD (1856-1939)”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://uskudar.edu.tr/tr/bilim-insani/sigmund-freud
• Milliyet. “Freud Kimdir, Neyi Savunur? Hayatı Ve Kişisel Özellikleri Nelerdir?”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://www.milliyet.com.tr/egitim/sozluk/freud-kimdir-neyi-savunur-hayati-ve-kisisel-ozellikleri-nelerdir-6813488
• Hiwell. “Sigmund Freud Kimdir? Psikanalizin Kurucusu Freud’un Psikolojiye Katkıları”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://www.hiwellapp.com/blog/sigmund-freud-kimdir
• Vikipedi. “Psikanalitik teori”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://tr.wikipedia.org/wiki/Psikanalitik_teori
• Vikipedi. “Psikanaliz”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://tr.wikipedia.org/wiki/Psikanaliz
• DergiPark. “PSİKANALİZ KURAMI VE ÖZELLİK”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1726
• Online Psikoloji. “Freudun Psikanaliz Kuramı ve Etkileri”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://www.onlinepsikoloji.com/freudun-psikanaliz-kurami-ve-etkileri/
• DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü. “SAVUNMA MEKANİZMALARI NEDİR VE NASIL İŞLER?”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://www.dbe.com.tr/tr/yetiskin-ve-aile/11/savunma-mekanizmalari-nedir-ve-nasil-isler/
• Vikipedi. “Savunma mekanizmaları”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://tr.wikipedia.org/wiki/Savunma_mekanizmalar%C4%B1
• Şişli Terapi Enstitüsü. “Savunma Mekanizmaları”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://sisliterapi.com/blog/psikoloji/savunma-mekanizmalari/
• Psikoloji Türkiye. “Savunma Mekanizmaları ve Örnekleri”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://psikolojiturkiye.com/savunma-mekanizmalari-ornekleri/
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi. “PowerPoint Presentation”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/hatice.epli/133554/16.SAVUNMA%20MEKAN%C4%B0ZMALARI.ppt
• Vikipedi. “Bilinç dışı”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilin%C3%A7_d%C4%B1%C5%9F%C4%B1
• Selçuk Beşli. “Bilinçdışı, bilinçaltı nedir, kim icat etmiştir”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://www.selcukbesli.com/?pnum=31&pt=Bilin%C3%A7d%C4%B1%C5%9F%C4%B1n%C4%B1+anlamak
• Evrim Ağacı. “Bilinçdışı Nedir? Freudyen Psikolojide Bilinçdışı Kavramı Ne İşe Yarar?”. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025. https://evrimagaci.org/bilincdisi-nedir-freudyen-psikolojide-bilincdisi-kavrami-ne-ise-yarar-11970
• kliniksaglik.com