Pelvik organ prolapsusu neden olur?

Pelvik organ prolapsusu (POP), kadınların pelvik bölgesindeki organların (rahim, mesane, rektum gibi) vajina veya anüs gibi doğal açıklıklardan dışarıya doğru sarkması durumudur. Bu yaygın sağlık sorunu, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Peki, bu durumun bilimsel olarak kanıtlanmış özel nedenleri nelerdir? İşte pelvik organ prolapsusuna yol açan temel faktörler:

Pelvik organ prolapsusu

1. Doğumun İzleri: Özellikle Vajinal Doğumun Rolü Büyük

Araştırmalar, pelvik organ prolapsusunun en önemli nedenlerinden birinin vajinal doğum olduğunu gösteriyor. Özellikle çoklu doğumlar, iri bebek doğurma veya zorlu ve uzun süren doğumlar sırasında pelvik taban kasları ve bağ dokusu aşırı gerilebilir ve zarar görebilir. Bu hasar, organların destek mekanizmasının zayıflamasına yol açarak sarkmaya zemin hazırlar. “Vajinal doğum pelvik tabanın sinir, kas, fasya ve ligament yapılarında önemli miktarda gerilmeye neden olur.

Bu durum da pelvik organ prolapsusuna ve stres üriner inkontinansa neden olur” (Hatice KA, DergiPark). Sezaryen doğum yapan kadınlarda bu riskin daha düşük olduğu belirtilmektedir, ancak hamilelik sürecinin kendisi de pelvik tabana baskı yapabilir.

2. Yaşın İlerleyişi ve Hormonal Değişimler:

Yaşlanma süreci, vücuttaki tüm kas ve bağ dokularında olduğu gibi pelvik taban yapılarında da zayıflamaya ve elastikiyet kaybına neden olur. Özellikle menopoz döneminde östrojen hormonunun azalması, pelvik bölgedeki dokuların incelmesine ve güçsüzleşmesine katkıda bulunarak prolapsus riskini artırır. “Menopoz sonrası dönemde östrojen seviyesinin düşmesi, pelvik dokuların esnekliğini kaybetmesine ve sarkmanın daha belirgin hale gelmesine neden olabilir” (Prof. Dr. Özgür Uğurlu).

3. Karın İçi Basıncını Artıran Faktörler:

Kronik olarak karın içi basıncını artıran durumlar da pelvik organlara baskı yaparak sarkmaya neden olabilir (Özel Sağlık Hastanesi İzmir, Prof. Dr. Özgür Uğurlu):

• Kronik Kabızlık ve Aşırı Ikınma: Sürekli zorlanma, pelvik taban üzerindeki baskıyı artırarak prolapsus riskini artırabilir (Prof. Dr. Ozan Doğan).
• Ağır Kaldırma: Ağır nesneleri kaldırmak karın basıncını artırır.
• Obezite: Fazla kilo, pelvik organlara baskı uygulayarak destekleyici yapıları zayıflatabilir (Prof. Dr. Ozan Doğan).
• Kronik Öksürük: Sigara içmek kronik öksürüğe katkıda bulunur ve karın basıncını artırır.

4. Genetik Yatkınlık ve Bağ Dokusu Hastalıkları:

Bazı kadınlar genetik olarak daha zayıf bağ dokusuna sahip olabilirler. Ayrıca Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi kalıtsal bağ dokusu hastalıkları olan bireylerde pelvik organ prolapsusu riski daha yüksektir.

5. Rahim Ameliyatı (Histerektomi):

Rahim alınması (histerektomi) operasyonu sonrasında, rahmi destekleyen bağların da zarar görmesi sonucu vajina kubbesinde sarkma (vajinal kubbe prolapsusu) gelişebilir.

Bilimsel araştırmalar, pelvik organ prolapsusunun multifaktöriyel bir durum olduğunu ve birden fazla risk faktörünün bir araya gelmesiyle ortaya çıkabileceğini gösteriyor. Özellikle doğum yapmış kadınlar, yaşlılar ve karın içi basıncını artıran kronik sorunları olanlar risk altındadır. Genetik yatkınlık ve bağ dokusu hastalıkları da önemli bir rol oynamaktadır.

Pelvik organ prolapsusu, kadın sağlığını önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur. Risk faktörlerini anlamak ve gerekli önlemleri almak (pelvik taban egzersizleri, sağlıklı kilo, kabızlıktan kaçınma) bu sorunun önlenmesine yardımcı olabilir. Belirtileri olan kadınların vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması, uygun tanı ve tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.