MS kadın hastalığı mıdır?

Multipl Skleroz (MS), beyin ve omuriliği etkileyen, bağışıklık sisteminin kendi sinir hücrelerine saldırması sonucu oluşan otoimmün bir hastalıktır. Bu saldırı, sinir liflerini çevreleyen miyelin kılıfına zarar verir, bu da sinir iletiminde aksaklıklara yol açarak çeşitli nörolojik belirtilere neden olur. MS’in kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmesi, hastalığın cinsiyetler arası dağılımını önemli bir araştırma alanı haline getirmiştir.

MS ve Cinsiyet Dağılımı: Kadınlarda Neden Daha Sık?

Evet, MS kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Ulusal ve uluslararası verilere göre, kadınların MS’e yakalanma olasılığı erkeklere göre 2 ila 3 kat daha fazladır. Bazı araştırmalar, bu oranın son yıllarda daha da artış gösterdiğini belirtmektedir, bu da kadınlarda MS görülme sıklığının artan bir trende işaret ettiğini düşündürmektedir.

MS, genellikle genç yetişkinlik döneminde, yani 20 ila 40 yaşları arasında ortaya çıkar. Bu yaş grubunda da kadınlarda daha fazla görülür.

Kadınlarda MS Sıklığının Artmasının Potansiyel Nedenleri

MS’in neden kadınlarda daha sık görüldüğüne dair kesin bir yanıt olmamakla birlikte, bilim insanları birkaç teori üzerinde durmaktadır:

• Hormonal Faktörler: Kadın ve erkek arasındaki hormonal farklılıklar önemli bir rol oynayabilir. Özellikle östrojen gibi kadınlık hormonlarının bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Ergenlikten sonra kadınlarda MS oranının artması ve menopoz sonrası bazı kadınlarda semptomların kötüleşmesi, hormonal dalgalanmaların hastalığın seyrini etkileyebileceği hipotezini güçlendirmektedir.
• Genetik Yatkınlık: Bazı genetik faktörlerin, özellikle bağışıklık sistemiyle ilişkili genlerin (MHC genleri), kadınlarda MS riskini daha fazla artırabileceği düşünülmektedir. Kadınların, annelerinden belirli genetik değişiklikleri erkek çocuklara göre daha fazla miras alma eğiliminde olduğu da araştırmalar arasındadır.
• Bağışıklık Sistemi Farklılıkları: Kadınların bağışıklık sistemi, genel olarak otoimmün hastalıklara daha yatkın olma eğilimindedir. MS de bir otoimmün hastalık olduğundan, kadınların bağışıklık yanıtlarındaki farklılıklar bu durumu açıklayabilir.
• Çevresel Faktörler ve Yaşam Tarzı: Son 50 yılda kadınların yaşam tarzlarında (diyet, obezite oranları, D vitamini eksikliği, sigara kullanımı gibi) meydana gelen değişikliklerin, MS riskindeki artışla ilişkili olabileceği de araştırmacılar tarafından değerlendirilmektedir. Örneğin, obeziteye bağlı inflamasyonun kadınlarda daha sık ortaya çıkabileceği ve bunun MS riskini etkileyebileceği öne sürülmüştür.

MS’in Ortak Belirtileri

Cinsiyet fark etmeksizin, MS’in belirtileri geniş bir yelpazede görülebilir ve hastalığın etkilediği sinir liflerine göre değişir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Uyuşma ve karıncalanma
• Yorgunluk
• Görme sorunları (çift görme, bulanık görme, tek gözde görme kaybı)
• Denge ve koordinasyon sorunları
• Kas güçsüzlüğü veya spazmları
• Konuşma ve yutma güçlüğü
• Bilişsel işlevlerde sorunlar (hafıza, dikkat)
• Mesane ve bağırsak problemleri

Multipl Skleroz, yalnızca kadınları etkileyen bir hastalık olmasa da, kadınlarda belirgin bir prevalans artışı göstermektedir. Bu durum, hormonal, genetik ve immünolojik faktörlerin karmaşık etkileşimleriyle açıklanmaya çalışılmaktadır. MS ile ilgili farkındalığın artırılması ve özellikle risk altındaki gruplarda erken tanı ve uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması, hastalığın seyrini yönetmek ve hastaların yaşam kalitesini artırmak için hayati önem taşımaktadır.

Kaynaklar

• Biruni Hastanesi – MS (Multipl Skleroz) Hastalığı Kadınlarda Daha Görülüyor: https://www.birunihastanesi.com.tr/saglik-rehberi/msmultipl-skleroz-hastaligi-kadinlarda-daha-goruluyor
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/kadin-sagligi/kadin-ureme-sistemi-nasil-calisir-13008
• Prof. Dr. Alev Leventoğlu – Kadınlarda MS Hastalığı: https://www.alevleventoglu.com/tr/blog/kadinlarda-ms-hastaligi
• Türk Nöroloji Derneği – Multipl Skleroz (MS): https://noroloji.org.tr/ (Genel bilgiler ve güncel gelişmeler için kurumun web sitesi incelenebilir.)
• National Multiple Sclerosis Society (ABD) – MS by Gender: https://www.nationalmssociety.org/What-is-MS/Who-Gets-MS/MS-by-Gender
• Johns Hopkins Medicine – Multiple Sclerosis: Why Are Women More at Risk? https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/multiple-sclerosis-ms/multiple-sclerosis-why-are-women-more-at-risk
• WebMD – Why MS Affects More Women Than Men: https://www.webmd.com/multiple-sclerosis/ms-affects-women-more-than-men