Adrenal virilizm ne demek?

Adrenal virilizm, böbreküstü bezlerinin aşırı miktarda androjen adı verilen erkeklik hormonları üretmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, özellikle kadınlarda olmak üzere, vücutta erkeksi özelliklerin gelişmesine (virilizasyon) yol açar. Adrenal virilizm, altta yatan çeşitli tıbbi sorunların bir belirtisi olabileceği için tıbbi değerlendirme ve uygun tedavi gerektirir.

Adrenal Bezlerin Rolü ve Androjen Üretimi

Böbreküstü bezleri, böbreklerin üzerinde yer alan küçük endokrin bezlerdir ve vücut için hayati öneme sahip çeşitli hormonları üretirler. Bu hormonlar arasında kortizol, aldosteron ve androjenler bulunur. Androjenler, erkeklerde temel olarak testislerde üretilse de, böbreküstü bezleri de hem erkeklerde hem de kadınlarda az miktarda androjen salgılar. Adrenal virilizmde ise bu bezlerden anormal derecede yüksek seviyelerde androjen salgılanır.

Adrenal Virilizmin Nedenleri

Adrenal virilizme yol açan başlıca nedenler şunlardır:

• Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH): En sık görülen nedenlerden biridir. Doğuştan gelen genetik bir bozukluk sonucu, böbreküstü bezlerinde kortizol üretiminde rol oynayan enzimlerden birinin eksikliği söz konusudur. Bu eksiklik, vücudun daha fazla ACTH (adrenokortikotropik hormon) salgılamasına ve bu da böbreküstü bezlerinin aşırı androjen üretmesine neden olur.
• Adrenal Tümörler: Böbreküstü bezlerinde gelişen ve androjen hormonu salgılayan tümörler adrenal virilizme yol açabilir. Bu tümörler iyi huylu (adenom) veya kötü huylu (karsinom) olabilir.
• Cushing Sendromu: Uzun süreli yüksek kortizol seviyelerine maruz kalma durumu olan Cushing sendromu da hormonal dengesizliklere yol açarak adrenal androjen üretimini artırabilir.

Adrenal Virilizmin Belirtileri

Adrenal virilizmin belirtileri, androjen seviyelerindeki artışın derecesine ve süresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kadınlarda daha belirgin olan bu belirtiler şunlardır:

• Hirsutizm: Yüzde, göğüste, sırtta ve karında erkek tipi kıllanma artışı.
• Ses Kalınlaşması: Ses tonunun daha erkeksi hale gelmesi.
• Akne: Özellikle yüz ve sırtta şiddetli sivilcelenme.
• Saç Dökülmesi (Androgenik Alopesi): Erkek tipi kellik.
• Memelerde Küçülme.
• Kas Kütlesinde Artış.
• Klitoriste Büyüme (Klitoromegali).
• Adet Düzensizliği veya Kesilmesi.
• Yağlı Cilt.

Erkeklerde ise adrenal virilizm belirtileri genellikle daha az belirgindir çünkü zaten yüksek androjen seviyelerine sahiptirler. Ancak prepubertal (ergenlik öncesi) erkek çocuklarda erken cinsel gelişim (erken puberte) görülebilir.

Tanı ve Tedavi

Adrenal virilizm tanısı, hastanın tıbbi öyküsü, fiziksel muayene ve hormon seviyelerini ölçmek için yapılan kan testleri ile konulur. Özellikle DHEA-S (dehidroepiandrosteron sülfat) seviyelerindeki yükseklik adrenal kaynaklı androjen fazlalığını düşündürür. Görüntüleme yöntemleri (BT veya MR) böbreküstü bezlerinde tümör olup olmadığını belirlemek için kullanılabilir. KAH şüphesi varsa genetik testler de yapılabilir.

• KAH: Genellikle kortikosteroid ilaçlarla hormon seviyeleri düzenlenir.
• Adrenal Tümörler: Cerrahi olarak çıkarılır. Kanserli tümörlerde ek tedaviler (radyoterapi, kemoterapi) gerekebilir.
• Cushing Sendromu: Kortizol seviyelerini düşürmeye yönelik tedavi uygulanır.

Adrenal virilizm, böbreküstü bezlerinden kaynaklanan aşırı androjen üretimi sonucu ortaya çıkan ve özellikle kadınlarda erkeksi özelliklerin gelişmesine neden olan bir durumdur. Çoğu zaman altta yatan tedavi edilebilir bir tıbbi sorunun işareti olduğundan, belirtileri olan bireylerin vakit kaybetmeden bir endokrinoloji uzmanına başvurması önemlidir. Erken tanı ve uygun tedavi ile adrenal virilizmin etkileri kontrol altına alınabilir.

Not: Bu içerik sadece rehberlik amaçlı olup kişisel ihtiyaçlarınıza göre tasarlanmamıştır. İçerik, uzman tıbbi tavsiye yerine geçmez.