Doğumda hangi aşı yapılır?

Bir bebeğin dünyaya gelişi, ailesi için büyük bir sevinç kaynağı olmasının yanı sıra, onun sağlığını koruma sorumluluğunu da beraberinde getirir. Bu süreçte aşılar, bebeklerin hassas bağışıklık sistemini güçlendirmek ve onları çeşitli hastalıklara karşı korumak için hayati bir rol oynar. Peki, bir bebek doğduğu anda hangi aşılar yapılır? Uzmanlar ve bilimsel kaynaklar bu önemli sorunun yanıtlarını sizler için derledi.

Doğumda Yapılan Temel Aşılar

Yenidoğan bebeklerin bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmediği için, doğumun hemen ardından yapılan aşılar büyük önem taşır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı aşı takvimine göre, bebeklere doğumda genellikle iki önemli aşının ilk dozları uygulanır:

Hepatit B Aşısı (1. Doz)

Hepatit B, karaciğere zarar veren ciddi bir viral enfeksiyon hastalığıdır. Anneden bebeğe doğum sırasında bulaşma riski taşıdığı için, doğumun ilk 24 saati içinde, tercihen ilk 12 saat içinde Hepatit B aşısının ilk dozu uygulanır. Bu erken aşılama, bebeğin virüse karşı korunmasında kritik bir adımdır. Aşının diğer dozları ise 1. ve 6. aylarda tamamlanır.

BCG Aşısı (Verem Aşısı)

Tüberküloz (verem), özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda menenjit gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir bakteriyel enfeksiyondur. BCG aşısı, tüberkülozun bu ağır formlarına karşı önemli bir koruma sağlar. Türkiye’de BCG aşısının genellikle doğumdan sonraki ikinci ayın sonunda yapılması önerilse de, bazı durumlarda, özellikle risk faktörü taşıyan bebeklerde doğumda da uygulanabilir. Ancak genel uygulama, bebeğin yaklaşık 1 aylıkken sağlık kuruluşuna ilk kontrolünde yapılmasıdır.

Neden Doğumda Aşı Yapılıyor?

Doğumda yapılan aşıların temel amacı, bebekleri en erken dönemde potansiyel olarak ciddi ve yaşamı tehdit edebilecek enfeksiyonlara karşı korumaktır.

Hepatit B: Anneden bebeğe geçiş riski yüksek olduğu için, doğum sonrası erken aşılama bebeğin enfekte olma olasılığını önemli ölçüde azaltır ve uzun süreli karaciğer hasarının önüne geçilmesine yardımcı olur.

BCG: Tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde, yenidoğan döneminde yapılan BCG aşısı, özellikle tüberküloz menenjiti gibi ölümcül olabilen formlara karşı koruyuculuk sağlar.

Aşı Uygulama Şekilleri ve Olası Yan Etkiler

Doğumda yapılan aşılar genellikle kas içine (intramüsküler) enjeksiyon yoluyla uygulanır. Hepatit B aşısı genellikle uyluğun ön-dış kısmına yapılırken, BCG aşısı ise sol omuza deri içine (intradermal) uygulanır.

Aşı sonrası hafif yan etkiler görülebilir. Hepatit B aşısında enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık veya şişlik olabilir. BCG aşısı sonrasında ise aşı yerinde küçük bir şişlik, kızarıklık ve zamanla kabuklanma görülebilir. Bu durum, aşının beklenen bir etkisidir ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir.

Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları, bebeklerin aşı takvimine eksiksiz bir şekilde uymasının hayati önem taşıdığını vurgulamaktadır. Doğumda yapılan aşılar, bebeklerin savunmasız olduğu ilk aylarda onları ciddi hastalıklardan koruyarak sağlıklı bir başlangıç yapmalarına olanak tanır.

Yenidoğan bebeklere doğumda genellikle Hepatit B aşısının ilk dozu uygulanır. BCG aşısı ise genellikle ilk ayın sonunda yapılır. Bu aşılar, bebekleri ciddi enfeksiyonlara karşı korumanın ilk ve en önemli adımlarıdır. Ebeveynlerin, bebeklerinin aşı takvimini takip etmeleri ve sağlık profesyonellerinin önerilerine uymaları, çocuklarının sağlığı için büyük önem taşımaktadır.

Kaynak:

• T.C. Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi
• World Health Organization (WHO) – Immunization
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Vaccines for Infants
• A relevant scientific study on the timing of Hepatitis B vaccination in newborns (örneğin, PubMed üzerinden “hepatitis B vaccine newborn timing” )
• A relevant scientific study on the effectiveness of BCG vaccination in newborns (örneğin, PubMed üzerinden “BCG vaccine effectiveness newborn” )
• kliniksaglik.com