Türkiye’de en çok görülen kanser türü nedir?

Kanserle mücadelede en önemli adımlardan biri, hangi kanser türlerinin daha yaygın olduğunu bilmek ve bu bilgilere dayanarak önleme, tarama ve tedavi stratejileri geliştirmektir. Türkiye’de kanser epidemiyolojisi, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) GLOBOCAN verileri ve T.C. Sağlık Bakanlığı’nın çalışmalarıyla yakından takip edilmektedir.

Genel Popülasyonda ve Erkeklerde Lider: Akciğer Kanseri

GLOBOCAN 2022’nin Türkiye verilerine (ki bu en güncel global referans verisidir ve 2024-2025 tahminlerine temel oluşturur) göre, Türkiye’de tüm kanser vakaları içerisinde en yüksek insidansa sahip olan tür akciğer kanseridir. Özellikle erkeklerde kanser vakalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Akciğer kanserinin başlıca risk faktörü, sigara ve tütün ürünleri kullanımıdır. Pasif içicilik, asbest ve radon gazı gibi çevresel etkenlere maruz kalma, hava kirliliği ve genetik yatkınlık da riski artırmaktadır.

Kronik öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, balgamda kan görülmesi, ses kısıklığı ve açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtiler akciğer kanserinin habercisi olabilir. Yüksek risk grubundaki bireyler için düşük doz bilgisayarlı tomografi (BT) ile yapılan taramalar, erken evre teşhisinde kritik rol oynamaktadır. Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi yöntemler, kanserin evresine ve tipine göre belirlenir.

Kadınlarda Birinci Sırada: Meme Kanseri

Kadınlarda kanser vakalarının yaklaşık üçte birini oluşturan meme kanseri, Türkiye’de kadınlar arasında en yaygın görülen kanser türü olmaya devam etmektedir. Erken teşhis imkanları sayesinde tedavi başarısı oldukça yüksektir.

• Risk Faktörleri: Yaş, genetik faktörler (BRCA1/2 gen mutasyonları), obezite, alkol tüketimi, fiziksel aktivite eksikliği ve bazı hormonal faktörler meme kanseri riskini artırır.
• Erken Teşhis: Meme kanserinde erken teşhis hayat kurtarıcıdır. Kendi kendine meme muayenesi, klinik meme muayenesi ve mamografi taramaları (özellikle 40 yaş sonrası düzenli olarak) büyük önem taşır. Ülkemizde Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) aracılığıyla ücretsiz tarama hizmetleri sunulmaktadır.
• Tedavi Yaklaşımları: Tedavi genellikle cerrahi müdahale (meme koruyucu cerrahi veya mastektomi), kemoterapi, radyoterapi, hormonoterapi ve hedefe yönelik tedavileri içerir.

Diğer Önemli Kanser Türleri

Türkiye’de akciğer ve meme kanserinin yanı sıra, her iki cinste de kolorektal (kalın bağırsak) kanser üçüncü sırada yer almaktadır. Erkeklerde ayrıca prostat kanseri, kadınlarda ise tiroid kanseri sık görülen türler arasında dikkat çekmektedir.

• Kolorektal Kanser: Yaşam tarzı faktörleri (beslenme alışkanlıkları, obezite, fiziksel inaktivite) ve genetik yatkınlık önemli risk faktörleridir. 50 yaş sonrası düzenli gaitada gizli kan testi ve kolonoskopi taramaları erken teşhis için kritik öneme sahiptir.
• Prostat Kanseri: Erkeklerde yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Aile öyküsü ve etnik köken risk faktörleri arasındadır. PSA testi ve parmakla rektal muayene (PRM) taramaları yapılmaktadır.
• Tiroid Kanseri: Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Genellikle iyi huylu seyretse de, erken tanı ve tedavi önemlidir.

Türkiye’de kanserle mücadele, özellikle en sık görülen türlere odaklanarak sürdürülmektedir. Akciğer kanseri ve meme kanseri gibi yaygın türlerde erken teşhis ve farkındalık kampanyaları, yaşam süresini ve kalitesini artırmada hayati bir rol oynamaktadır. Bilimsel araştırmalar ve güncel istatistikler, koruyucu önlemlerin (sigarayı bırakma, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz) ve ulusal tarama programlarının önemini bir kez daha vurgulamaktadır. Her bireyin risk faktörlerini bilerek düzenli sağlık kontrollerini yaptırması, kansere karşı en güçlü savunmadır.

Kaynaklar

• Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) – GLOBOCAN 2022: Türkiye Verileri: https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/792-turkiye-fact-sheet.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Daire Başkanlığı – Kanser İstatistikleri: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-istatistikleri.html
• Türk Toraks Derneği Torasik Onkoloji Çalışma Grubu – 1-7 Nisan Kanser Haftası Basın Bildirisi (2024): https://toraks.org.tr/files/mf/site/2024/04/2024-1-7-nisan-kanser-haftasi-basin-bildirisi-ed2da543.pdf
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – Cancer Fact Sheet: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer
• TÜSAD (Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği) – Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı Basın Bildirisi (Kasım 2024): https://www.solunum.org.tr/haber/1796/akciger-kanseridernegi-farkindalik-ayi-basin-aciklamasi.html
• kliniksaglik.com – https://kliniksaglik.com/manset/kanser-tedavisinde-yeni-umut-egzersiz-yan-etkileri-belirgin-sekilde-azaltiyor-13272